کتاب «ما هیچوقت مدرن نبوده‌ایم» اثر برونو لاتور کتابی در نقد درک متعارف از مدرنیته است. این کتاب که ابتدا در سال 1991 به زبان فرانسه منتشر شد، بررسی انتقادی تمایزات موجود بین طبیعت و جامعه است و اینکه چگونه این تمایزات درک ما از مدرنیته را شکل داده است. به واقع لاتور معتقد است که مفهوم مدرنیته مبتنی بر دوگانگی کاذب بین طبیعت و جامعه است. به بیان او این تمایز، توهم اساسی مدرنیته است، زیرا که دقیقا بالعکس، این دو عمیقا در هم تنیده شده اند. به گفته لاتور، اعتقاد به این دوگانگی منجر به درک نادرست از جهان طبیعی و اجتماعی گردیده است. یکی از ایده های محوری کتاب، مفهوم «دوره ها» یا «شبه اشیاء» است که موجوداتی هستند که خطوط بین طبیعت و جامعه را محو می کنند. مثال‌ها شامل مصنوعات فن‌آوری، حقایق علمی و مسائل زیست‌محیطی مانند گرمایش جهانی است. لاتور استدلال می کند که این شبه اشیاءها به هم پیوستگی طبیعت و جامعه را نشان می دهند و جدایی مدرنیستی جامعه از طبیعت را به چالش می کشند. این کتاب خواستار بازاندیشی در مدرنیته است و پیشنهاد می کند که ما باید از تفکر دوگانه ای که طبیعت و جامعه را جدا می کند فراتر برویم. لاتور چارچوب جدیدی را پیشنهاد می‌کند که به هم پیوستگی همه موجودیت‌ها را به رسمیت می‌شناسد که از آن به عنوان «پارلمان اشیا» یاد می‌کند. به بیان نویسنده، این چارچوب منجر به درک جامع تری از جهان از طریق ادغام ابعاد علمی، اجتماعی و سیاسی می شود. به طور کلی، کتاب لاتور به دلیل رویکرد میان رشته‌ای خود که بر اساس بینش‌هایی از مطالعات علم و فناوری، فلسفه، جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی است، قابل توجه است. از طرف دیگر نقد نویسنده از مدرنیته همراه با ارائۀ راهکارهای ایجابی و مفاهیم نوآورانه برای تحلیل جامعه و جهان به نحو جامع‌تری از دریافت کنونی، این کتاب را برای علاقه‌مندان خواندنی نموده است.
کتاب ما هیچوقت مدرن نبوده ایم
علم
برونو لاتور
