کتاب زندگی مولانا

زندگی مولانا به روایت بدیع الزمان فروزانفر همچنان یکی از معتبرترین کتاب هایی است که در شرح احوال و زندگانی مولانا و پدر او سلطان العلما و یاران برگزیده وی صلاح الدین و حسام الدین و شمس الدین و برهان الدین محقق و پسرش سلطان ولد تالیف شده است و مطالعه آن برای کسانی که می خواهند مولانا را بشناسند و با زندگی و زمانه او آشنا شوند و از تربیت اصلی و سیر معنوی او آگاهی یابند ضروری شمرده می شود.
اکثر روایت هایی که امروز درباره مولانامی گویند و می نویسند از این کتاب اقتباس شده است. فروزانفر کار تالیف این کتاب را در سال 1314 به اتمام رساند. او درباره آغاز تالیف “زندگی مولانا” می نویسد: “سبب اصلی و باعث حقیقی در توجه این ضعیف به تحقیق تاریخ زندگانی و مطالعه احوال مولانا جلال الدین آن بود که در تابستان سال 1308 یکی از خداوندان معرفت فرمود که من درباره ملاقات مولانا با شیخ سعدی به کتب تذکره و منابع تاریخی راجع به زندگانی این دو بزرگ بنگرم و چگونگی آن را پژوهش کنم. بنده نظر به اهمیت سوال همت بستم که هرچه ممکن باشد به غور این موضوع برسم و این نقطه تاریک را روشن کنم زیرا گمان می کردم که پیشینیان سایر قسمت های تاریخ حیات مولانا را چنان که باید واضح و روشن ساخته اند. به کتب تذکره و تواریخی که بدین مطلب مربوط می بود نظر افکندم و مدتی دراز درسنجش و مقایسه اخبار و روایات صرف کردم. راستی هرچه بیشتر پیش رفتم از مقصود دورتر افتادم و هرقدر بیشتر خواندم کمتر دانستم و نزدیک بدان بود که عزمم قرین فتور گردد و همتم سستی پذیرد و از سر نومیدی روی در کار دیگر یکنم…”
کتاب در ده فصل گرد آمده است: آغاز عمر، ایام تحصیل، دوره انقلاب و آشفتگی، روزگار تربیت و ارشاد، پایان زندگانی، معاصرین مولانا از مشایخ تصوف وعلما و ادبا، شهریاران و امرای معاصر، صورت و سیرت مولانا، آثار مولانا،خاندان مولانا.