کتاب رونوشت، بدون اصل

کتاب «رونوشت، بدون اصل» نوشته‌ی نادر ابراهیمی، داستانی بلند است که بیشتر بر پایه‌ی گفت‌وگوهای درونی و تأملات فلسفی روایت می‌شود. در مرکز روایت، یک نویسنده قرار دارد که در حال بازنگری رابطه‌اش با همسرش، آلیسا، است. این رابطه از مراحل ابتدایی آشنایی، شور و شوق عاشقانه، تا ورود به زندگی مشترک و عبور از فراز و فرودهای آن، بازخوانی می‌شود. نویسنده تلاش می‌کند از خلال مرور خاطرات و افکارش، معنایی برای این رابطه پیدا کند؛ رابطه‌ای که اکنون دیگر شبیه آن‌چه در ابتدا بود، نیست.
نویسنده، که خود راوی هم هست، در تمام طول روایت، به زبان و نوشتن توجه خاصی دارد. او مرتب در حال نوشتن، پاک کردن، بازنویسی و فکر کردن به «اصل» رابطه‌ای است که اکنون برایش فقط یک رونوشت مبهم باقی مانده. این مفهوم «رونوشت، بدون اصل» به‌نوعی هسته‌ی محتوایی کتاب را شکل می‌دهد: اینکه انسان‌ها و روابطشان در گذر زمان تغییر می‌کنند، و تلاش برای بازگشت به شکل اولیه‌ی آن‌ها اغلب بی‌نتیجه است. راوی نه‌تنها رابطه با آلیسا، بلکه خودش را هم زیر سوال می‌برد؛ اینکه آیا هنوز همان کسی است که در آغاز این رابطه بوده.
نثر کتاب آگاهانه از شکل سنتی داستان‌گویی فاصله می‌گیرد. روایت بیشتر شبیه یک جریان ذهنی است که در آن یادآوری‌ها، سوالات بی‌پاسخ، تردیدها و جمله‌های نیمه‌کاره کنار هم نشسته‌اند. گاهی داستان در قالب مکالمه‌هایی واقعی و گاهی به‌صورت مونولوگ‌های درونی پیش می‌رود. ابراهیمی در این اثر از توصیف‌های نمادین، زبان استعاری، و جمله‌هایی با بار فلسفی استفاده می‌کند، که باعث می‌شود روایت بیشتر به یک دفتر تأملات شخصی شباهت داشته باشد تا یک رمان کلاسیک با گره‌افکنی و پایان‌بندی مشخص. موضوعات اصلی کتاب پیرامون تغییرپذیری انسان، تنهایی در روابط نزدیک، دشواری شناخت متقابل و فاصله‌ای است که میان کلمات و واقعیت‌های زندگی وجود دارد. از خلال روایت، این ایده شکل می‌گیرد که آنچه ما از دیگری یا از خود می‌شناسیم، همیشه نسخه‌ای ناقص و مشروط به زمان و شرایط است. در نتیجه، هیچ رابطه‌ای نمی‌تواند برای همیشه بر یک «اصل» پایدار بماند، بلکه مدام در حال تغییر و بازنویسی است و شاید این همان چیزی است که باید پذیرفت.