کتاب عشق و رویا

قبلا باید اظهار داشت چطور تاریخی که مصمم به نوشتنش هستیم، به دست ما رسید. روزی در دربند که مشهور به شهر آهنین در است، در منزل حکمران نظامی آنجا به ناهار دعوت داشتیم و از هر در سخن می راندیم تا اینکه گفتگوی مارلیسکی داستان نویس به میان آمد. اسم اصلی مشارالیه بستوچف و درسال ۱۸۲۵ به اتهام یاغیگری گرفتار و به سیبری اعزام شد که در معادن آنجا کار کند. برادرش هم به اتفاق پتسل ، موراویف ، کالکوسکی ، و ریلیف درپطروگراد، در سال ۱۸۳۷ به دار آویخته شد. از آنجا که بستوچف بسیار کار می کرد، دولت گناهانش را بخشیده او را در سلک نظام پذیرفت و مأمور قفقاز کرد. و چون خیلی شجاع و بی باک بود به زودی به نشان درجه ی نظامی خود نائل گشته به دربند آمد و مدت یک سال در آنجا مقیم گردید. اگر کتاب «سفر قفقاز» را که تألیف کردیم ببینید، ملاحظه می کنید که بلیه ی عظیمی او را ازجان خود سیر کرده و در جنگ با لزگی ها به گونه ای خود را به کشتن داد که گویی با دست خود مرتکب قتل نفس خویش گشت

باید دانست که املت بیک پس از ورود روس ها دیگر هیچ ملتفت این گیر و دار نشد، و چون نمی خواست با آنها سوءتفاهمی پیش بیاید، به دایه اش که از اول بازی با چشم های مهرآمیز و بامحبت خود مانند یک مادر مهربان به او می نگریست، چند کلمه ای سخن گفت و بر مرکب جست و راه منزلش را که مانند لانه عقاب بر بوییناکی مسلط بود، در پیش گرفت.