ایرانشهر در تبریز متولد شد و پدرش را که به طب سنتی اشتغال داشت در هفت سالگی از دست داد. مراحل اولیه تحصیلات خود را در ایران و در مکاتب سنتی و در مدرسه تازه تاسیس «کمال» گذراند. پس از تحصیل در رشته های حقوق، علوم اجتماعی و سیاسی در استانبول و لوون بلژیک، در 1912م/1291 ش به پاریس رفت و در کلاس های آزاد دانشگاه سوربون و کولژ دوفرانس شرکت کرد. وی «فن جریده نگاری» را نیز در مدرسه تحصیلات اجتماعی فرا گرفت و بر اثر نگارش سفرنامه ای درباره حج در میان شرق شناسان شناخته شد. در همین ایام با محمد قزوینی و ابراهیم پورداود انجمن علمی و ادبی ایرانیان پاریس را ایجاد کردند و اقتباسی از داستان رستم و سهراب را به صورت نمایشنامه نوشت که توسط گروهی از دانشجویان و مادام اوهانیان اجرا شد. در 1913 م به توصیه محمد قزوینی در دانشگاه کمبریج به عنوان دستیار ادوارد براون به تدریس زبان فارسی پرداخت و پس از یک سال و نیم به دعوت تقی زاده به برلین رفت تا با همراهی ملییون ایران برای استقلال کشور در برابر اشغال مبارزه کند. به وی ماموریت داده شد به تهران برود و با مذاکره با روسای فرقه دموکرات برای سازماندهی ژاندارمری و ایجاد یک نیروی دفاعی تلاش کند. دو سال آینده را ایرانشهر در ایران و عثمانی در همراهی و مشارکت با دولت ملی و مهاجران گذراند و در این رابطه مدتی را نیز در زندان بود. حاصل زندان برای او طرح و اندیشه اصلی جلد اول کتاب راه نو در تعلیم و تربیت بود که بعدها به چهار جلد رسید. ایرانشهر در مقدمه ی این کتاب که عمدتا به موضوع الفبای فارسی می پردازد خلاصه ای از تلاش و دیدگاه های روشنفکران یک قرن گذشته ایران را در مورد علل عقب ماندگی ایران مورد توجه و بررسی قرار داده است.