کتاب اتاق شماره ۶ آنتون چخوف

دراماتورژی در اصطلاح، هنر و یا تکنیک خلق اثر دراماتیک است. دراماتورژ کسی است که نظارتی خلاقه بر اثر نمایشی در تمام عناصر آن از جمله متن، صحنه، بازیگر، رقص، موسیقی و دیگر جزئیات دارد. دراماتورژ اما در تعریف تخصصی‌تر، و بنا بر نظر برتولت برشت، می‌کوشد تا با جستجو در لایه‌های مختلف متن و کشف نسبت‌های آن و رابطه‌اش با زندگی امروز، مصالح کار را از آن بیرون بکشد و آن را برای یک خوانش دراماتیک مدرن و امروزی آماده کند. تصور کنید که می‌خواهید اثری از شکسپیر، به عنوان نمونه ریچارد سوم را اقتباس و آن را برای اجرا تنظیم کنید. شما به عنوان دراماتورژ، نه تنها باید تمام ترجمه‌های این متن به زبان خودتان را بخوانید، بلکه به روز کردن آن نیز به عهده‌ی شماست که از طریق پژوهش و تدقیق در متن این امکان را فراهم سازید تا میراث ادبی و نمایشی گذشته در جلوه‌ای نو و در زمان حال جریان یابد. کتاب «دراماتورژی و تمرین‌نگاری-اتاق شماره ۶ آنتون چخوف» حاصل تلاش ناصر حسینی‌مهر و خسرو حکیم‌رابط در اقتباس از داستان اتاق شماره ۶ چخوف و برگردان آن به نمایشنامه‌ای فارسی برای اجرا در ایران است. کتاب شامل توضیحاتی ابتدایی در باب دراماتورژی، متن نهایی نمایشنامه، تمرینات و روند دراماتورژی اثر، اجرای اثر، نقد و گفتگو و یک متن تطبیقی در رابطه‌ی نمایشنامه و داستان است. در انتهای کتاب نیز مجموعه تصاویری از اجرا منتشر شده. وفاداری کامل به متن و مضمون داستان چخوف، اساس رویکرد حسینی‌مهر و حکیم‌رابط در اقتباس از اثر و اجرای آن بوده است. اما با توجه به رویکرد دراماتورژی‌گونه و آداپتاسیونی آن‌ها به متن چخوف، تلاش کرده‌اند تا اندکی در بخش‌های زبانی، بافت دراماتیک و طرح‌های اجرایی تنیده در متن دست برده و به تناسب روزگار و زمانه‌ی خویش اثری با حال و هوای نو خلق کنند. برای آن که تفاوت داستان‌نویسی و درام‌پردازی را بهتر متوجه شویم، این کتاب کمک بزرگی به ما می‌کند. نویسندگان این کتاب تلاش کرده‌اند تا با روایت خود از داستان چخوف، اتاق شماره ۶ را از وجه داستان‌گو و قابل خواندن آن به اثری برای تماشاکردن با زیبایی‌شناسی‌ای متفاوت تبدیل کنند. آن‌ها همچنین سعی کرده‌اند تا حتی‌الامکان، تماشاگر خود به صورت مستقل و بی‌واسطه، با فضا، مکان، حضور اکنون شخصیت‌ها، موقعیت‌های دراماتیک و فهم کلی اثر روبرو شود. کتاب «دراماتورژی و تمرین‌نگاری-اتاق شماره ۶ آنتون چخوف» تلاش ارزشمندی برای پاسخ به پرسش‌هایی از این دست است: چگونه باید اثری واقع‌گرایانه و استادانه از نویسنده‌ای بزرگ همچون چخوف با نگاهی پیچیده و چندآوایی به هستی را در قالب نمایشنامه ریخت؟ چگونه باید این رویارویی را بر صحنه تجسم بخشید؟ و چگونه باید دور شد از تمام ساده‌انگاری‌ها، حماسه‌سازی‌ها و ناتورالیسم کم‌مایه بر صحنه؟ ناصر حسینی‌مهر و خسرو حکیم‌رابط تلاش کرده‌اند شگردهایی در رابطه با پاسخ به این سوال‌ها را بررسی کنند.