مرتضی ثاقب‌فر (۹ مرداد ۱۳۲۱ تهران - ۱۱ دی ۱۳۹۱ تهران) جامعه‌شناس، نویسنده، مترجم، شاهنامه‌شناس و پژوهش‌گر تاریخ و فرهنگ ایران بود. ثاقب‌فر دارای مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه سوربن فرانسه و یکی از مترجمان پرکار در حوزهٔ ایرانشناسی بود. بیشتر ترجمه‌های او در زمینهٔ تاریخ هخامنشی است و شماری از منابع و مراجع اصلی در زمینهٔ هخامشی‌پژوهی به دست او به فارسی ترجمه شد. ضمن اینکه با سبک خاص خود و با شیوهٔ دقیق به ترجمهٔ این آثار پرداخت. او با توجه به مؤلف بودن خودش در زمینهٔ ایرانشناسی، هرجا که نوشتار اصلی را دچار خطا یا عدم بی‌طرفی می‌دید، در پاورقی یا مقدمه ایرادات را به خواننده تذکر می‌داد.
او به عنوان عضو کمیته علمی همایش بین‌المللی هزاره شاهنامه برگزیده شده بود.