«چارلز دیکنز» یکی از محبوب‌ترین نویسندگان انگلیسی در تمام اعصار به حساب می آید و آثار او، بخشی مهم از میراث ادبی جهان در نظر گرفته می شود. «دیکنز» در داستان هایش، تصویری پرجزئیات و چندوجهی را از زندگی در «دوران ویکتوریا» ارائه کرد و با استفاده از ظرافت های کلامیِ درخشان و روایت های غنی موفق شد به جایگاهی کم‌نظیر در جهان ادبیات، چه در عصر خودش و چه اکنون، دست یابد.
«دیکنز» در رمان هایش به کاوش در دغدغه های اجتماعی همچون شرایط کارگران، فقر، و کودکان بی‌سرپرست می پردازد و در عین حال، مفاهیمی همچون عشق، دوستی و رنج را در کانون روایت نگه می دارد. در این مطلب قصد داریم مروری کوتاه بر برخی از مشهورترین آثار این نویسنده‌ی انگلیسی برجسته داشته باشیم—آثاری که در طول زمان، طیف گسترده‌ای از مخاطبین با علایق و سلایق گوناگون را به خود جذب کرده‌اند.
کتاب «خانه قانون زده»، برای علاقه‌مندان به داستان های جنایی
این رمان که هم یک داستان جنایی هیجان‌انگیز را دربردارد و هم انتقادی بی‌پرده نسبت به فساد در بطن جامعه‌ی انگلیس به شمار می آید، به پرونده‌ای قضایی مربوط به ارثیه‌ای می پردازد که رسیدگی به آن، سال ها به طول انجامیده است.
«دیکنز» در طول داستان، مخاطبین را با طیفی وسیع از شخصیت ها با پیشینه های مختلف آشنا می کند: زنی شجاع و مصمم به نام «اِستر سامرسن»، «سِر لستر»، و «لیدی ددلاک» که خود را در عمارتی بزرگ محصور کرده‌اند، و پسری فقیر به نام «جو» که خیابان ها را جارو می کند. این رمان با دربرداشتن معمای قتل، رازهای مدفون، و جاسوس ها و خبرچین ها، توانایی این را دارد که «دیکنز» را به یکی از نویسندگان موردعلاقه‌ی طرفدارانِ داستان های جنایی تبدیل کند.
کتاب «الیور توییست»، برای علاقه‌مندان به داستان های نوجوان
وقتی پسری بی‌سرپرست به نام «الیور توییست» از کارگاهی که محل تولد او به حساب می آید، می گریزد و با پای پیاده به لندن می رسد، با جهانی آکنده از جُرم و جنایت، شخصیت های غیرمعمول، و دوستی های غیرمنتظره مواجه می شود. کتاب «الیور توییست» که زندگی کودکان و نوجوانان در «عصر ویکتوریا» را در مرکز توجه خود قرار داده، هم داستانی لذت‌بخش است و هم آموزنده، و البته یکی از بهترین آثار «چارلز دیکنز» برای مخاطبین کودک و نوجوان.
سرانجام به هوش آمد و از درد فریاد کشید. شالی که به دور دستش پیچیده بود، غرق خون بود. نایی نداشت تا بلند شود و بنشیند. در حالی که از سرما و خستگی می لرزید، یکی دو بار سعی کرد که بلند شود. حس می کرد که اگر آنجا بماند، می میرد. عاقبت افتان و خیزان خود را به جاده رساند. بارانِ تند، او را هشیار کرد و خانه‌ای را در آن نزدیکی دید. وقتی با بی‌حالی به سوی خانه رفت، آن را شناخت. همان خانه‌ای بود که شب قبل برای دزدی به آنجا رفته بودند. خواست فرار کند، اما توان نداشت. تازه، کجا می توانست برود؟—از کتاب «الیور توییست»
کتاب «آرزوهای بزرگ»، برای علاقه‌مندان به داستان های عاشقانه
داستان این اثر که مانند کتاب «الیور توییست» با پسری فقیر و بی‌سرپرست آغاز می شود، ماجرای شیفتگیِ «پیپِ» جوان نسبت به دختری اشرافی به نام «استلا» را روایت می کند. آیا شکاف میان طبقات اجتماعی، به مانعی بر سر راه «پیپ» و عشق او تبدیل خواهد شد؟ این رمان احساس‌برانگیز، پرپیچ‌وخم، و جذاب، اثری عالی برای ورودِ طرفداران داستان های عاشقانه به جهان «چارلز دیکنز» است.
کتاب «روزگار سخت» و کتاب «داستان دو شهر»، برای علاقه‌مندان به سیاست
رمان «روزگار سخت» که شهری خیالی و الهام‌گرفته از شهر «پرِستون» در انگلستان را به تصویر می کشد، داستانی آکنده از مضامین اجتماعی و اخلاقی است. منتقد و نمایشنامه‌نویس ایرلندی برجسته، «جورج برنارد شا»، کتاب «روزگار سخت» را «خیزشی پرشور علیه تمام نظام صنعتی جهان مدرن» توصیف کرده است. این رمان که هجوی بی‌پرده را از شرایط اجتماعی و سیاسی عصر خود ارائه می کند، در دل روایت سرگرم‌کننده‌ی خود به موضوعاتی همچون جنبش اتحادیه‌ی کارگران و نابرابری پس از انقلاب صنعتی می پردازد.
رمان «داستان دو شهر» که در دوران پرهیاهوی انقلاب فرانسه روایت می شود، یک داستان تاریخی و سیاسیِ پرتنش و تأثیرگذار است. «دکتر مانه» پس از گذراندن هجده سال در زندانِ «باستیل» در پاریس، بالاخره فرصت این را پیدا کرده تا دوباره در کنار دخترش «لوسی» باشد. اما وقتی «لوسی» عاشق مردی به نام «چارلز دارنی» می شود که به خیانت به تاج و تخت انگلستان متهم شده، آرامشِ شکننده‌ی خانواده‌ی «مانه» بار دیگر در معرض خطر قرار می گیرد. «دیکنز» در کتاب «داستان دو شهر»، روایتی جذاب درباره‌ی انتقام و فداکاری را به مخاطبین ارائه می کند.
در چنین هوایی اگر از دور به شهر می نگریستی، آن را همچون مرده‌ای می دیدی که در کفنی از مه و غبار پیچیده شده است؛ کفنی که در مقابل اشعه‌ی خورشید، نفوذناپذیر می نمود و خودبه‌خود می فهمیدی که شهری در آنجا هست، چون در این چشم‌انداز، چنین غده‌ی بزرگی غیر از این که یک شهر باشد، چیزی دیگری نمی تواند باشد. یک لکه‌ی بزرگِ دود که با وزش باد و تغییر جهت آن، مبهوت، گاه به این طرف می رفت و گاه به آن طرف و گاه آرزومندانه به سوی بهشت خدا، گاهی هم با افسردگی روی زمین می خزید، توده‌ای درهم و برهم را تشکیل می داد که شعاع های نور از داخل آن، چیزی جز انبوه تاریکی ها را نشان نمی دادند.—از کتاب «روزگار سخت»
کتاب «دوست مشترک ما»، برای علاقه‌مندان به نقد اجتماعی
این کتاب که اغلب به عنوان یکی از هوشمندانه‌ترین آثار «دیکنز» در نظر گرفته می شود، در کارنامه‌ی ادبی او از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. کتاب «دوست مشترک ما»—آخرین رمانی که «دیکنز» به اتمام رساند—انتقاد و هشداری تند و تیز درباره‌ی قدرتِ فسادبرانگیزِ پول است. وقتی «جان هارمون» از دنیا می رود و پسرش نیز مرده تلقی می شود، ثروت او به خدمتکارانش، آقا و خانم «بافین»، می رسد. این زوج، مردی جوان را به عنوان منشی خود استخدام می کنند، اما این مرد جوان رازهایی در سینه دارد.
کتاب «نامه های پیک ویک»، برای علاقه‌مندان به داستان های طنزآمیز
آقای «پیک ویک»، «تریسی تاپمن»، «آگوستوس اسنادگرس» و «ناتانیل وینکل»، گروهی عجیب و جالب از مسافرانی هستند که در باشگاه «پیک ویک» در لندن، گرد هم آمده‌اند. آن ها در سراسر انگلستان سفر می کنند و با انواع و اقسام آدم ها با شغل ها و پیشینه های مختلف—از زمین‌داران در مناطق روستایی گرفته تا شاعران محلی—دوست می شوند. کتاب «نامه های پیک ویک» اثری طنزآمیز، احساس‌برانگیز و سرشار از ظرافت های کلامی است که مخاطبین را از ابتدا تا انتها به خود مجذوب نگه می دارد.
کتاب «داستان های ارواح»، برای علاقه‌مندان به داستان های وحشت
«دیکنز»، سنتِ روایتِ داستان های ارواح در کریسمس را به وجود آورد، اما داستان های ترسناک و هیجان‌انگیز او به هیچ وجه به روزهای سال نو میلادی محدود نمی شود. داستان های کوتاه «دیکنز» در ژانر «داستان وحشت»—همچون «محاکمه برای قتل» و «شبح در حجره عروس»—آثاری هیجان‌انگیز و دلهره‌آور هستند که توانایی های او در خلق داستان های پرتعلیق و ترسناک را نشان می دهند.
کتاب «دیوید کاپرفیلد»، برای علاقه‌مندان به خودزندگی‌نامه
اگرچه کتاب «دیوید کاپرفیلد» یک رمان است، اما بخشی قابل‌توجه از این داستان، از زندگی خود «دیکنز» سرچشمه گرفته است. در حقیقت «دیکنز»، کتاب «دیوید کاپرفیلد» را رمان موردعلاقه‌اش در میان آثار خود توصیف کرده است. این رمان، داستان زندگی «دیوید کاپرفیلد» را روایت می کند: از زمان تولد او در منطقه‌ی «سافِک» و مشکلات گوناگون این شخصیت در کودکی، تا مسیر حرفه‌ایِ موفقیت‌آمیزش به عنوان یک رمان‌نویس. شخصیت های عجیب و گوناگون این رمان در کنار روایت جذاب آن، باعث شده کتاب «دیوید کاپرفیلد» یکی از برجسته‌ترین آثار «چارلز دیکنز» در نظر گرفته شود.
اما وقتی سرش را بلند کرد تا اشک هایش را پاک کند، از پشت پنجره‌ی روبه‌رو، زن غریبه‌ای را دید که به طرف باغ می آید. وقتی دوباره نگاه کرد، مطمئن شد که زن، عمه‌ام، خانم «بتسی»، است. چون قیافه‌اش چنان جدی و خونسرد و رفتارش چنان خشک بود که کسی غیر از او نمی توانست باشد. بعد هم وقتی به خانه رسید، به جای این که زنگ بزند، بینی‌اش را چنان به شیشه‌ی پنجره فشار داد که دماغش کاملا پخ و سفید شد و بعد هم چنان به طرف مادرم چرخید و اخم کرد که مطمئن هستم به دنیا آمدنم را در آن روز جمعه، مدیون عمه‌ام هستم!—از کتاب «دیوید کاپرفیلد»
کتاب «زندگی در لندن»، برای علاقه‌مندان به تاریخ
این کتاب، دریچه‌ای را رو به زندگی در لندن می گشاید و از طریق داستان هایی کوتاه و طنزآمیز، مخاطبین خود را به سفری به لندن «ویکتوریایی»—از کافه ها و مغازه های پر زرق و برق گرفته تا محله های خلوت و دلگیر—می برد. «دیکنز» در کتاب «زندگی در لندن» موفق می شود زندگی در لندن «ویکتوریایی» را به شکلی چندوجهی و پرجزئیات برای مخاطبین نسل های بعد به تصویر بکشد.
کتاب «سرود کریسمس»، برای علاقه‌مندان به «چارلز دیکنز»
این رمان که تا به حال بارها و بارها برای خلق سریال، فیلم، نمایش و قالب های هنری دیگر مورد اقتباس قرار گرفته، یکی از محبوب‌ترین آثار «دیکنز» و شاید مشهورترین در میان آن ها است. کتاب «سرود کریسمس» که هم نکوداشتی از کریسمس است، هم داستانی درباره‌ی رستگاری، و هم نقدی بر جامعه‌ی «ویکتوریایی»، به ماجرای مردی خسیس و سنگدل به نام «اسکروج» می پردازد که عقیده دارد کریسمس فقط یک «حیله» است. این شخصیت اما پس از چند ملاقات عجیب و دگرگون‌کننده، به تدریج نگرش خود را تغییر می دهد.
