کتاب در خدمت و خیانت مترجمان

«در خدمت و خیانت مترجمان» کتابی نوشتهٔ نیکو سرخوش است. این جستار با رویکردی فلسفی‌-سیاسی، در پی آن است که اثبات کند چگونه رویدادهای تاریخی در برهه‌های متفاوت بر نمودار سیاست، ادبیات و ترجمهٔ اثر می‌گذارند و در این میان کدامین نیرو، میدان ترجمه را به تسخیر خود درمی‌آورد و چگونه؟ در این کتاب به درستی ترجمه‌ها برمبنای چارچوب زبان‌شناختی یا معرفت‌شناختی پرداخته نمی‌شود، بلکه مسئله بر سر اخلاق است. کتاب با طرح نظریهٔ والتر بنیامین دربارهٔ زبان، ترجمه و شرح گسترش آن در ایران آغاز می‌شود. بر این اساس، نیکو سرخوش از نقد دیدگاه‌های مترجمان فراتر می‌رود و می‌کوشد تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در صد‌و‌پنجاه سال اخیر و بازتاب آن در آثار متفکران و تحلیلگران ایرانی از پیش از مشروطه تا به امروز را مورد نقد و ارزیابی قرار دهد.
سرخوش در پی آن است تا ثابت کند که انتساب دیدگاه‌های غرب‌ستیزانه به برخی روشنفکران دهه‌های 1340 و 1350 و معرفی آنها به‌عنوان منتقدان غرب، درست نیست.
در بخشی از متن کتاب آمده: «با توجه به تفاوت‌‌های آشکار در سبک و سیاق ترجمه‌های امروز با ترجمه‌های دیروز، طبیعتا این پرسش مطرح می‌شود که این تفاوت محصول چه وضعیتی است؟ آیا به‌سهولت می‌توان از این تفاوت چشم پوشید و درمقابل از ساختاری همگن و منطقی صدساله سخن‌راند؟… برای پاسخ به چنین پرسش‌هایی ناگزیر، به‌جای تأکید بر مفاهیمی ناکارآمد و تکیه بر نظریه‌های ترجمه یا ترسیم یک خط موهوم و فرضی، باید گسست‌ها، رویدادهای تکین، جنگ‌ها، هماورد نیروها و نهایتا، وضعیت‌ها را در ادوار مختلف تاریخ بررسی کنیم تا آنگاه شاید ببینیم که چگونه در یک دورهٔ خاص تاریخی، شکلی خاص از ترجمه غالب شد و در دوره‌ای دیگر شکلی دیگر. چرا امروز اینچنین می‌نویسیم، سخن می‌گوییم و ترجمه می‌کنیم و چرا دیروز به‌گونه‌ای دیگر، چنین می‌کردیم؟