در کتاب حاضر، نخست، تاریخچه‌ی مواد مخدر در جهان و ایران پیش از صفویه تا پایان دوره‌ی قاجاریه بازگو گردیده و سپس تاریخچه‌ی مبارزه با مواد مخدر در دوره‌ی پهلوی و پس از انقلاب اسلامی بیان شده است. نیز، علل اعتیاد در سه سطح خرد، میانه، و کلان بررسی شده است که پاره‌ای از آن‌ها عبارت‌اند از: افزایش بی‌حد و حصر جمعیت، بحران فقر و نابرابری و عدم وجود عدالت اجتماعی، جنگ و بحران سیاسی، در دسترس بودن مواد، و استعمار و سیاست‌های آن. در ادامه، پیامدهای اعتیاد از جنبه‌ی جسمانی و روانی شخصیتی و پیامدهای اعتیاد در خانواده و نیز پیامدهای اجتماعی اعتیاد بیان گردیده است. هم‌چنین، دیدگاه‌هایی در این زمینه مطرح شده است. از جمله: دیدگاه روان‌شناسانه، دیدگاه کارکردگرایی ساختی در بعد خرد، و دیدگاه کشمکش. به تصریح نگارنده: "تا کنون روان‌شناسان، روان‌پزشکان، جامعه‌شناسان، محققان، و متخصصان، تئوری‌های مختلفی را در زمینه‌ی اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر ارایه داده‌اند. گروهی بر این عقیده‌اند که آمادگی روانی، شخصیت نابهنجار، بیماری‌های دردناک و صعب‌العلاج علت اصلی اعتیاد است. عده‌ای دیگر ناهنجاری‌ها و نابسامانی‌های موجود در خانواده و معاشرت با دوستان منحرف (گروه همسالان) را علت اصلی اعتیاد فرد می‌دانند ... اما دیدگاه‌های جدید، تعامل عوامل فردی، خانوادگی، و اجتماعی را مورد توجه قرار می‌دهند". افزون بر این، شیوه‌های مقابله با کشت، تولید، ورود، و توزیع مواد مخدر بازگو شده و راه‌کارهایی به منظور پیش‌گیری و درمان این معضل اجتماعی مطرح گردیده که عبارت‌اند از: تعیین گروه هدف، جامع کردن سیستم درمان، تشکیل تیم تخصصی درمان، ایجاد یک مرکز اطلاع‌رسانی قوی، تعیین یک سازمان متولی، تصویب قوانین لازم، فعالیت‌های سازمان‌های غیردولتی، و اطلاع‌رسانی.
کتاب جامعه شناسی اعتیاد در ایران امروز
مهاجر