این اثر پژوهشی، مبتنی بر تحلیل و نقد ادبی-فلسفی است، با استناد به مطرحترین نظریهها از ارسطو تا به امروز، از جمله آرای کنتی لین، سوسور، رولان بارت، ژرار ژنت و ریکور. مخاطب این کتاب هم علاقهمندان به مساله نقد ادبی هستند و هم دانشجویان رشتههای ادبیات و نمایش و سینما و هم تمام آنان که بهطور عملی درگیر ادبیات و ادبیات نمایشی هستند، یعنی نویسندگان، شاعران، بازیگران و کارگردانان سینما و تئاتر. یکی از موضوعات بسیار مهمی که در این کتاب مطرح میشود، در بخش هجده و ذیل عنوان "عمل روایت" است. گفته میشود که اگر روایت را عمل تولید داستان یا شیوهی تعریفکردن بدانیم همواره دو پرسش مطرح است: چه کسی روایت میکند و چگونه روایت میکند؟ در این کتاب، نویسندگان به منابع اصلی حکایت از عهد عتیق و دوران کلاسیک، یعنی به اثر مهم بوطیقای ارسطو و جلد چهارم کتاب نهاد سخنوری مربوط به فن بیان یا رطوریقا از کنتی لین، روایتشناسی ساختاری بهویژه آرای ولادیمیر پروپ و در ادامه گرماس و تودوروف و کلود برموند، و روایتشناسی در دوران معاصر یعنی به آرای امبرتو اکو و پل ریکور، رجوع کردهاند. از جمله موضوعاتی که در این کتاب هم از بعد عملی و پرفورماتیک و هم به لحاظ ادراک فلسفی برای خوانندگان چالشی جدی ایجاد میکند، مربوط است به رفتار انسانی: انتخاب میان علت و انگیزه. اینجا تمایز علت و انگیزه مطرح میشود و در شرح این تمایز، ما به این نکته توجه خواهیم کرد که نمیتوانیم به مجرد حضور عاملی انسانی، چنین تصور کنیم که همهچیز تنها و تنها بر انگیزه استوار خواهد بود. گاهی پیش میآید با "علت بدون انگیزه" و "انگیزه بدون علت" سروکار داشته باشیم. تمایز این دو وضعیت، هم دشوار و هم بسیار مهم است. در پایان، منابع لاتین برای اطلاعات بیشتر در اختیار خوانندگان قرار گرفته که بهویژه به منظور پژوهش و تحقیق دقیقتر، بسیار ارزشمند و مفید است.
درباره ژان میشل آدام
ژان میشل آدام، زبانشناس فرانسوی، متولد لو هاور (۲۳ ژانویه ۱۹۴۷ (۷۷ سال))، امروز استاد افتخاری دانشگاه لوزان است.