«اضطراب تأثیر: نظریهای در شاعری» کتابی نوشته هارولد بلوم، منتقد ادبی آمریکایی است. این اثر در دسته ادبیات نظری با موضوع شعر انگلیسی قرار میگیرد. اضطراب تأثیر، مفهومی در نقد ادبی است که هرولد بلوم در سال 1973 در کتاب خود با عنوان «اضطراب تأثیر: نظریهای در شاعری» آن را مطرح کرد. نویسنده در این کتاب به این موضوع میپردازد که نویسندگان تازه کار برای غلبه بر اضطراب ناشی از تأثیر گذشتگان ادبی، مبارزه ای روانی را پیشروی خود دارند.
هرولد بلوم در این کتاب و با مطرحکردن نظریه اضطراب تأثیر، بر این باور است که اضطراب تأثیر در شعر رمانتیک اوایل قرن نوزدهم بروز یافته است. نویسنده معتقد است که این نظریه کاربرد کلی برای مطالعه سنت ادبی دارد و میتوان از آن برای بررسی همه آثار ادبی از هومر و کتاب مقدس گرفته تا نویسندگان و شاعران قرن بیستم و بیستویکم استفاده کرد. بلوم در این کتاب این موضوع را مطرح میکند که مقولهای به نام شعر اصیل وجود ندارد و هر سروده جدیدی تفسیری نادرست از اشعار گذشتگان است و در این مسیر، تأثیر اجتنابناپذیر است. بلوم با طرح این نظریه در کتاب «اضطراب تأثیر: نظریهای در شاعری» تأکید می کند که همه نویسندگان ناگزیر هستند که جنبههای خاصی از محتوا، موضوع و سبک یا فرم ادبی را از پیشینیان خود کسب کنند و سپس آن را دستکاری یا تغییر دهند.
بلوم در این کتاب همچنین این نظریه را رد میکند که تأکید بر تأثیر ادبی میتواند الهامبخش باشد؛ زیرا او ادعا میکند که تأکید بر تأثیرپذیری در نویسندگان جوان نوعی اضطراب ایجاد میکند. زیرا آنها از نظر روانی با نیاکان ادبی گذشته برای خلق شعری بدیع و دستیابی به شناخت و موفقیت ادبی مبارزه میکنند. بلوم این مبارزه را معادل عقده ادیپ و رابطه پسر با پدر میداند که فروید آن را مطرح کرد. بلوم مدعی است که این امر شاعران یا نویسندگان را مجبور به افتادن در دام اشتباه خلاقانه میکند؛ زیراکه مجبور هستند آثار استادان ادبی خود را در تلاش برای خلق چیزی انقلابی و بدیع تحریف کنند.
نویسنده در این کتاب از شاعرانی نام میبرد که بر اضطراب نفوذ غلبه کردهاند. بلوم معتقد است که وردزورث، پرسی بیش شلی و والاس استیونز نویسندگانی هستند که فراتر از اضطراب تأثیر گام نهادهاند.
کتاب اضطراب تاثیر : نظریه ای در شاعری