آری، تاریخ آلمان مغرور از انتخاب مسیری است که هیچ ملتی در تمام تاریخ هیچ گاه این راه را نپیموده است، یا هیچ وقت نخواهد پیمود. ما در باز پس نشینی های ملت های پیشرو با آن ها شریک هستیم، بی آن که در تحولات انقلابی آنان شریک باشیم. ما به عقب برگشته ایم، نخست به این دلیل که ملت های دیگر جرأت اقدام دگرگونی هایی را داشتند و... دوم اینکه ملت های دیگر دچار ضد انقلاب بودند. از یک سو، علت این را باید هراس حاکمان ما از انقلاب دانست و.... از سوی دیگر، آن ها ترسی از ضدانقلاب نداشتند. با پیشگامی سرکردگان مان، ما تنها یکبار با آزادی همراه شدیم، آن هم در روز توقیف آن.
کتاب نقد فلسفه ی حق هگل
اشاره
کارل مارکس
