کتاب شناخت برشت
نویسنده:
برنار دور
معرفی کتاب شناخت برشت
کتاب «شناخت برشت» نوشته برنار دور، که نخستینبار در سال ۱۹۶۰ توسط انتشارات سویل منتشر شد و نسخهای گستردهتر از آن در سال ۱۹۷۲ منتشر گردید، یکی از مهمترین منابع کلاسیک در مطالعات تئاتر و نقد برشت به شمار میرود. این کتاب در حدود ۳۰۰ صفحه، تلاشی نظاممند برای فهم دراماتورژی، نظریههای زیباشناختیـسیاسی و شیوههای اجرایی برتولت برشت است؛ نویسندهای که با «تئاتر حماسی» خود، انقلابی در شکل و کارکرد تئاتر قرن بیستم ایجاد کرد. دور در این کتاب تلاش میکند به جای ارائهی صرف شرحی تاریخی، بنیانهای نظری برشت را در بستر اجتماعی و سیاسی شکلگیری آن قرار دهد و نشان دهد که چگونه تئاتر او نه فقط پروژهای هنری، بلکه ابزاری برای آموزش، نقد اجتماعی و بازسازی آگاهی جمعی بوده است. متن کتاب با بررسی نمایشنامههای کلیدی برشت آغاز میشود: «اپرای سهپنی»، «ننه دلاور و فرزندانش»،« زن خوب ایالت سچوان» و دیگر آثاری که هرکدام نمایانگر بخشی از برنامه نظری او هستند. دور از خلال تحلیل این آثار، مفاهیمی چون فاصلهگذاری، ساختار اپیزودیک، نقش ترانهها و تعمد در شکستن توهم صحنه را توضیح میدهد و نشان میدهد که چگونه برشت از طریق حذف همذاتپنداری و جایگزین کردن آن با نگاه انتقادی، تماشاگر را از حالت مصرفکننده منفعل خارج میکند. از نظر دور، «بیگانگی» در تئاتر برشت یک تکنیک صرف نیست، بلکه شیوهای برای بازگرداندن فرد به موضع تحلیلگرانه و آگاهانه در برابر ساختارهای قدرت و اقتصاد است. او تأکید میکند که برشت تئاتر را میدان مبارزهای فکری میدید که وظیفهاش افشای ستم طبقاتی، ریاکاری ایدئولوژیک و نظمهای تثبیتشده جامعه بورژوایی است. دور همچنین با دقت نشان میدهد که چگونه فرم و محتوا در تئاتر برشت از هم جداییناپذیرند. ساختارشکنی روایت خطی، استفاده از موسیقی و آواز، حضور راوی، و تأکید بر تصنعی بودن صحنه، همه در خدمت هدفی سیاسی هستند: ایجاد فاصلهای میان تماشاگر و نمایش تا او به جای غرق شدن در احساس، درباره آنچه میبیند بیندیشد. این پیوند میان فرم و پیام، یکی از دستاوردهای ماندگار برشت است و کتاب دور با دقتی مثالزدنی آن را روشن میکند. با وجود این نقاط قوت، دور از برخی محدودیتها نیز غافل نمیماند: سبک دانشگاهی و متراکم کتاب ممکن است برای خوانندگانی که با نظریه تئاتر آشنا نیستند دشوار باشد، و برخی بحثها، بهدلیل نگارش در دهههای ۶۰ و ۷۰، نیازمند بازخوانی در پرتو نظریهها و اجراهای معاصر هستند. با این حال، کتاب همچنان از مهمترین منابع برای مطالعه برشت به شمار میرود. در نهایت، «شناخت برشت» صرفا یک کتاب نظری نیست، بلکه سندی از تلاشی بزرگتر برای بازاندیشی نقش تئاتر در جامعه است. دور نشان میدهد که چگونه برشت با عبور از قواعد کلاسیک نمایش و جایگزینی آن با رویکردی انتقادی و آموزشی، تئاتر را به فضایی برای سنجش واقعیتهای اجتماعی بدل کرد. همین رویکرد است که این کتاب را، حتی دههها پس از انتشار، به منبعی ضروری برای دانشجویان و علاقهمندان تئاتر سیاسی، تاریخ درام و زیباییشناسی انتقادی تبدیل میکند.
درباره برنار دور
برنارد دورت (متز، 29 سپتامبر 1929 - پاریس 14، 5 مه 19941) یک آکادمیک، نظریه پرداز، مترجم و متخصص تئاتر، نویسنده و مقاله نویس فرانسوی است.
دسته بندی های کتاب شناخت برشت
قسمت هایی از کتاب شناخت برشت
«و برشت به ضرورت نتیجه میگیرد که: «طبقهٔ حاکم بیزاری شدیدی نسبت به دگرگونیهای بزرگ دارد. آنها آرزو دارند که همهچیز همچنان که هست، بماند. اگر میسر باشد برای هزار سال. در بهترین حالت ماه از حرکت باز ایستد و خورشید متوقف شود! پس هیچکس گرسنه نشود و شامی نخواهد. وقتی آنها شلیک میکنند، دشمنان قادر نباشند پاسخ دهند. گلولهٔ آنها باید آخرین گلولهای باشد که شلیک میشود.» بنابراین «وابستگی هر شیء به اشیای بسیار دیگری که مدام تغییر میکنند برای دیکتاتورها پنداری هولناک است (...) حکومتی که تودههای مردم را به سوی تباهی سوق میدهد، باید مانع اندیشیدن آنان به تباهی حکومت شود. آنها بسیار از سرنوشت میگویند. این سرنوشت است که درمورد کمبودها مقصر است (...) اما درکل مقابله با یاوهگویی دربارهٔ سرنوشت ممکن است. میتوان نشان داد که سرنوشت انسان به دست انسان ساخته میشود.» حالا برشت در تبعید به تصاویری از دنیای نازیها نگاه میکند. تصاویری که دنیای کاپیتالیسم، آنها را بیحد و اندازه بزرگ کرده و تغییرشکل داده است. دنیایی از رژهٔ نظامی که همزمان گروتسک و تراژیک است؛ جهان مکر. او تصمیم میگیرد که این جهان را به روی صحنه بیاورد. برای رها شدن از آن و برای اینکه با قضاوت کردنش، با شناخت حقیقتش، از آن رها میشویم. تئاتر او نفی تبعید است. برشت ازطریق این تئاتر میتواند با محکوم کردن زمان حال که شامل نام هیتلر و قالب جنگ است، از بنبست تبعید و از رمانتیسمش بگریزد. بنابراین تمامی آثار او، بر روی طرد دنیای هیتلری بنا شده است (و هر آنچه در هریک از ما آن را میسر میسازد) و بر روی خشونتی مفید گشوده میشود؛ این اثر، فراخوان اجتماع انسانی ایدئال است و هیچ هدفی جز شروع توافق و همدلی بین انسانها ندارد. اگر اثر او زندگیای را به تصویر میکشد که حالا دیگر نمیتوان به آن شکل زندگی کرد، طبیعتی دگرگون شده برای این است که زندگیای را که درست است امکانپذیر کند: «آیندگانی با دستهای بسیار برای گرفتن و دهانهای بسیار برای خوردن. آیندگانی که با شتاب بر جمعیتشان افزوده میشود و با دلبستگی زندگی میکنند.»۴۱۸ طبیعتی که نهایتا انسانی است.
کتابهای مرتبط با کتاب شناخت برشت
اولین نفری باشید که نظر خود را درباره "کتاب شناخت برشت" ثبت میکند