کتاب کودتای ایرانی

مارک جی گازیوروفسکی در "کودتای ایران"، تحلیلی دقیق و جامع از وقایع پیرامون کودتای 1953 در ایران ارائه می‌دهد که منجر به سرنگونی نخست‌وزیر محمد مصدق شد. این کتاب به عنوان بررسی حیاتی عوامل سیاسی، تاریخی و بین‌المللی موثر در کودتا عمل می‌کند و لحظه‌ای مهم در تاریخ مدرن ایران و خاورمیانه گسترده‌تر را رقم می‌زند. گازیوروفسکی، کارشناس سیاست ایران، به بررسی پیچیدگی‌های منشأ، اجرا و عواقب کودتا پرداخته و بینش‌های جدیدی درباره نقش ایالات متحده و بریتانیا در سازمان‌دهی عملیات و پیامدهای درازمدت برای ایران ارائه می‌کند.
کتاب گازیوروفسکی با ارائه یک بافت تاریخی کامل از ایران در سال‌های منتهی به کودتا آغاز می‌شود. او فضای سیاسی اوایل دهه 1950 را بررسی کرده و بر نارضایتی فزاینده در داخل ایران از حضور نفوذ خارجی، به ویژه کنترل بریتانیا بر صنعت نفت ایران از طریق شرکت نفت انگلیس و ایران (AIOC)، تمرکز می‌کند. ملی شدن منابع نفتی ایران در زمان مصدق، که در سال 1951 نخست‌وزیر شد، به عنوان یک کاتالیزور کلیدی برای کودتا معرفی می‌شود و زمینه را برای جنگ قدرت بین ایران و قدرت‌های خارجی فراهم می‌کند. گازیوروفسکی به دقت عوامل ژئوپلیتیکی را بررسی می‌کند و به تنش‌های فزاینده جنگ سرد بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی اشاره دارد. او بر اهمیت استراتژیک ایران در منطقه و نگرانی ایالات متحده و بریتانیا از اینکه سیاست‌های مصدق می‌تواند منجر به سقوط ایران تحت نفوذ شوروی شود، تأکید می‌کند. این کتاب چگونگی برنامه‌ریزی و اجرای مشترک عملیات آژاکس را که سیا و ام آی 6 با هدف برکناری مصدق از قدرت و بازگرداندن سلطنت در زمان شاه محمدرضا پهلوی انجام دادند، مستند می‌کند. گازیوروفسکی روایت مفصلی از کودتا ارائه داده و مانورهای سیاسی، نقش ارتش، تلاش برای بسیج حمایت عمومی و سرانجام سرنگونی مصدق را توصیف می‌کند. او در ادامه به تحلیل عواقب پس از کودتا می‌پردازد و در مورد چگونگی تحکیم حکومت استبدادی شاه و ایجاد زمینه برای دهه‌ها سرکوب سیاسی و سرخوردگی گسترده از سلطنت که در نهایت منجر به انقلاب 1979 ایران شد، بحث می‌کند.
"کودتای ایران" نوشته مارک جی گازیوروفسکی، مطالعه‌ای انتقادی و روشنگرانه از لحظه‌ای کلیدی در تاریخ مدرن ایران و خاورمیانه است. این کتاب شرح مفصلی از کودتای 1953 ارائه می‌دهد و درک دقیقی از عواملی که منجر به سقوط مصدق شد و پیامدهای گسترده‌تری برای منطقه ارائه می‌کند. گازیوروفسکی با تمرکز بر ابعاد تاریخی، سیاسی و بین‌المللی کودتا، به درک عمیق‌تر پیچیدگی‌های پیرامون سیاست خارجی ایالات متحده و بریتانیا در طول جنگ سرد و تأثیرات طولانی‌مدت آن بر چشم‌انداز سیاسی ایران کمک می‌کند. خواندن این کتاب برای هر کسی که به تاریخ ایران، سیاست خارجی ایالات متحده یا ژئوپلیتیک خاورمیانه علاقه دارد، ضروری است.