"تاریخ اجتماعی ایران 1" پژوهشی است از "مرتضی راوندی" که جلد نخست از مجموعه کتابهایی با همین عنوان را تشکیل می‌دهد و طی ده جلد، "تاریخ اجتماعی ایران" را مورد بررسی قرار می‌دهد.
"تاریخ اجتماعی ایران"، مانند خاورمیانه، همواره تحت تسلط روایت‌های دوگانه مدرن‌سازی از بالا به پایین و ناسیونالیسم روش‌شناختی بوده است. روایتی که گاه به گروه‌های اجتماعی فرودست پرداخته و آنها را به عنوان «طبقات خطرناک» معرفی می‌کند و در تضادی آشکار با نخبگان بورژوازی است. "مرتضی راوندی" این طبقات اجتماعی و نگرش عمیقا مبهم جوامعی که از آنجا آمده‌اند نسبت به آنها را بررسی می‌کند و در پیش‌زمینه این گروه‌ها، این کتاب همچنین به دنبال فراتر رفتن از یک زمینه ملی محدود است و قدرت تبیین‌کننده رویکردهای جهانی، فراملی و تطبیقی برای مطالعه "تاریخ اجتماعی ایران" را نشان می‌دهد.
"تاریخ اجتماعی ایران 1" که با دوران پیش از اسلام آغاز می‌شود، به اساس تاریخ ایران می‌پردازد که با مهاجرت اقوام ایرانی از آسیای مرکزی به مکانی که امروزه به فلات ایران معروف است در هزاره دوم پیش از میلاد آغاز می‌شود. در هزاره اول پیش از میلاد، دو دولت متمایز ایرانی در قالب مادها و پارس پدید آمدند و ورود قاطعانه آنها به صحنه جهانی با به قدرت رسیدن کوروش دوم آغاز شد.
امپراتوری ایرانی هخامنشی رشد کرد و تبدیل به بزرگترین امپراتوری سرزمینی پیوسته شد که در آن زمان برای بشر شناخته شده بود، و دوست و دشمن را با مدیریت نسبتا خوش‌نظم خود تحت تأثیر افکار مذهبی قرار داد که بعدا با دین زرتشتی مرتبط شد. دین پیش از اسلام در ایران بر پایه‌ی سه فرمان "پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک" بود. بعدها تلاش ناموفق امپراتوری هخامنشی برای فتح یونان و شکست بعدی آن از اسکندر مقدونی سبب شد تا حکومت هلنیزه شده‌ای در زمان جانشینان اسکندر با عنوان سلوکیان تا یک قرن، یعنی تا زمان ورود یک سلسله جدید ایرانی از شرق به نام اشکانیان ادامه یابد.
کتاب تاریخ اجتماعی ایران 1
نگاه
مرتضی راوندی
