«مزدک» نوشته موریس سیماشکو، بهعنوان اثری مهم در قلمرو داستانهای تاریخی ایستاده است و سفریگیرا به دنیای ایران باستان و شخصیت مرموز مزدک را به خوانندگان ارائه میدهد. این رمان که در سال 1973 منتشر شد، خوانندگان را به دوران دسیسههای سیاسی، تحولات اجتماعی و روشنگری معنوی میبرد و فصلی کمتر شناخته شده در تاریخ بشریت را روشن میکند.
«مزدک» داستان شورش و انقلاب است که در پسزمینهی امپراتوری ساسانی در ایران در قرن ششم میلادی میگذرد. سیماشکو، داستاننویس و مورخ ماهر، ملیلهای غنی از شخصیتها و رویدادها میبافد و خوانندگان را به دنیایی از دسیسههای قصر، شور مذهبی و بحثهای فلسفی میکشاند. او از طریق نثر و توصیفهای زنده، مناظر و آوای ایران باستان را زنده میکند و خوانندگان را در دورهای از شکوه و نزاع گذشته غرق میکند.
شخصیت مزدک، یک پیامبر کاریزماتیک و مصلح اجتماعی که نظم مستقر را به چالش میکشد و از تغییرات بنیادین اجتماعی و اقتصادی حمایت میکند، محور اصلی رمان است. سیماشکو ظهور مزدک را از خاستگاه فروتن تا تبدیلشدن به چهرهای با نفوذ و جنجال بیسابقه دنبال میکند و انگیزهها، باورها و آرزوهایی را که او را به چالش با وضعیت موجود سوق میداد، بررسی میکند. از طریق چشمان مزدک، خوانندگان به بینش متقابل پیچیده قدرت، ایدئولوژی و طبیعت انسانی دست مییابند که مسیر تاریخ را شکل داده است. یکی از برجستهترین ویژگیهای کتاب، کاوش در پویاییهای اجتماعی-سیاسی ایران در قرن پنجم میلادی است. سیماشکو پرترهای واضح از جامعهای را ترسیم میکند که شکاف طبقاتی، نابرابری اقتصادی و تنشهای مذهبی دارد. جایی که نخبگان حاکم برای قدرت و اعتبار رقابت میکنند درحالیکه مردمعادی برای بقاء تلاش میکنند. در برابر این پسزمینه، مزدک بهعنوان صدای مخالف و قهرمان مستضعفین ظاهر میشود و منافع ریشهدار اشراف و روحانیت را به چالش میکشد و از جامعهای عادلانهتر دفاع میکند. علاوهبر این، «مزدک» به خوانندگان تصویری ظریف از جریانهای مذهبی و فلسفی که جامعهی ایران باستان را شکل داده است، ارائه میدهد. سیماشکو در آموزههای زرتشتی، دین مسلط امپراتوری ساسانی، میکاود و راههایی را بررسیمیکند که در آن اندیشههای مزدک، ارتدکس مذهبی سنتی را به چالشکشیده و زیرورو میکند. از طریق برخورد با علما، کشیشان و عرفا، خوانندگان بینشی به جریانهای معنوی و فکری که دنیای باستان را متحرک کردهاند و همچنین تنشهای بین ارتدکس و نوآوری به دست میآورند.
در خاتمه، «مزدک» توری از داستانهای تاریخی است که ترکیبی جذاب از درام، عاشقانه و تحقیقفکری را به خوانندگان ارائه میدهد. تحقیقات دقیق موریس سیماشکو، نثر هیجانانگیز و شخصیتهای پرطرفدار، این رمان را برای هرکسی که علاقهمند به تاریخ باستان، فرهنگ ایرانی یا نمایشهای انسانی شورش و انقلاب است، اثری جذاب میکند.
کتاب مزدک