جایزه ادبی گلشیری یکی از معتبرترین جوایز ادبی در ایران بود که در سال ۷۹ برای اولین بار برگزار شد و بعد از برگزاری سیزده دوره در سال ۹۳ متوقف شد. جایزه ادبی گلشیری هر سال به بهترین رمان، بهترین مجموعه داستان، بهترین رمان اول و بهترین مجموعه داستان اول اهدا میشد. به ابتکار برگزارکنندگان جایزه گلشیری، در هر دوره اگر داوران در میان مجموعه داستانهای شرکتکننده در این جایزه، داستانی خوب و باکیفیت مییافتند آن را تحت عنوان تک داستانهای برگزیده اعلام میکردند. این تک داستانها از میان مجموعه داستانهای نویسندگان متعددی انتخاب و در مجموعهای مستقل به نام نقش چاپ میشدند. به این ترتیب، جایزه گلشیری، تک داستانهای کوتاه برگزیدۀ هر سال را نیز در قالب یک مجموعه در دسترس خوانندگان قرار میداد.
این مجموعه در سالهای اول برگزاری جایزۀ گلشیری به شکل منظم چاپ میشد، اما در سالهای بعد مشکلاتی بر سر راه چاپ این مجموعهها پیش آمد و این مجموعههای باارزش دیگر چاپ نشد.
کتاب نقش ۸۱ در واقع تک داستانهای برگزیدۀ دوره سوم جایزه گلشیری است. این داستانها به همراه عکس نویسنده و زندگینامهای به قلم خود نویسنده در این مجموعه آمده است. البته دو تک داستان برگزیده در این مجموعه چاپ نشدهاند. برگزارکنندگان جایزه، عدم دریافت اجازهی کتبی را علت این امر دانستهاند. داستان «زنی که چای درست میکرد» نوشته امیرحسین چهلتن و داستان «رعنا» نوشته منیرو روانیپور هر چند به عنوان تک داستانهای برگزیده اعلام شدهاند اما در کتاب نقش ۸۱ نیستند. سیزده داستان در« نقش ۸۱» به چاپ رسیده است و به جز گلی ترقی که با دو داستان در این مجموعه حضور دارد، از نویسندگان برگزیدۀ دیگر، یک داستان در این مجموعه آمده است. این داستانها عبارتند از:
داستان همین و نه چیز دیگری از مجموعۀ برادران جمالزاده نوشتۀ احمد اخوت، داستان غذای چینی از مجموعۀ آفتاب مهتاب نوشتۀ شیوا ارسطویی، داستان عود از مجموعۀ مراثی بیپایان نوشتۀ محمد ایوبی، داستان پارۀ پنجم از پارههای کوچکتر از مجموعۀ پارۀ کوچک نوشتۀ سهیلا بسکی، داستانهای آن سوی دیوار و گلهای شیراز از مجموعۀ دو دنیا نوشتۀ گلی ترقی، داستان آبجی خانم از مجموعۀ سرسلامتی نوشتۀ حمید حمزه، داستان رودۀ سگ از مجموعۀ صندلی کنار دیوار نوشتۀ میترا داور، داستان قبل از تحویل سال از مجموعۀ گاه گرازها نوشتۀ رضا زنگیآبادی، داستان عبور از مجموعۀ خوابهای سربی نوشتۀ بهار صادقی، داستان در امتداد پل از مجموعۀ فعلا اسم ندارد نوشتۀ احمد غلامی، داستان باغ مشیر از مجموعۀ آن طرف خیابان نوشتۀ جعفر مدرس صادقی و داستان ال از مجموعۀ خنده در تنهایی نوشتۀ بهرام مرادی.
در این مجموعه هم داستاننویسان قدیمی و باتجربه حضور دارند و هم نویسندگان جوان و خوشآتیه. از این رو، علاقمندان به داستانهای کوتاه فارسی میتوانند برخی از بهترین داستانهای کوتاه نویسندگان ایرانی را در مجموعه نقش ۸۱ بخوانند.
کتاب نقش 81