کتاب فروید و سندروم حافظه ی کاذب

کتاب «فروید و سندروم حافظه کاذب» نوشته‌ی فیل مالن، سفری پرسش‌برانگیز به قلب یکی از جنجالی‌ترین مباحث روان‌درمانی در دهه‌های اخیر است. این اثر، با تمرکز بر نقش فروید در نظریه‌پردازی درباره حافظه و سرکوب، مخاطب را به تماشای جدالی فکری میان حقیقت و تلقین، حافظه و خیال، و درمان و آسیب می‌برد. مالن در این کتاب، با نگاهی تاریخی و تحلیلی، به بررسی این پرسش می‌پردازد که آیا فروید، ناخواسته یا به‌صورت بنیادین، در شکل‌گیری پدیده‌ای که امروز آن را «سندرم حافظه کاذب» می‌نامیم، نقش داشته است یا نه.
ماجرای اصلی حول محور این بحث شکل می‌گیرد که آیا برخی روان‌درمانگران، به‌ویژه در جریان روش‌هایی که بر بازیابی خاطرات سرکوب‌شده تمرکز داشتند، باعث خلق خاطرات نادرست در ذهن بیماران شده‌اند؟ آیا فروید با کنار گذاشتن نظریه اولیه‌اش درباره شیوع سوءاستفاده جنسی در میان بیماران و تکیه بر مفاهیمی چون عقده‌ی ادیپ، زمینه را برای این اشتباهات فراهم کرد؟ یا اینکه او صرفا قربانی بدفهمی‌ها و ساده‌سازی‌هایی است که پس از او شکل گرفت؟
نویسنده در این کتاب نه قضاوت می‌کند و نه جانب می‌گیرد؛ بلکه با زبانی روشن و بی‌پیرایه، به دنبال فهم لایه‌های پنهان روان‌درمانی و حافظه است. او نشان می‌دهد که چگونه پیچیدگی‌های ذهن انسان، وقتی با نیت درمانی آمیخته می‌شوند، می‌توانند هم نجات‌بخش باشند و هم در صورت انحراف، ویرانگر. این کتاب بخشی از مجموعه‌ی «برخوردهای پست‌مدرن» است و برای خوانندگانی که به روان‌شناسی، حافظه، حقیقت و مسئولیت حرفه‌ای در درمان علاقه دارند، منبعی جذاب و تأمل‌برانگیز به شمار می‌رود. در نهایت، «فروید و سندروم حافظه کاذب» نه تنها از فروید چهره‌ای نو ترسیم می‌کند، بلکه ما را با این پرسش روبه‌رو می‌سازد که مرز میان یادآوری و ساختن خاطره، تا چه اندازه باریک و خطرناک است؟