کتاب لایلیوس در باب دوستی

«لایلیوس در باب دوستی» و «رویای اسکیپیون» (که در نسخۀ انتشارات ققنوس اضافه شده است) دو اثر فلسفی سیسرون هستند که به مضامین دوستی، فضیلت و ماهیت جهان می پردازند. نوشتۀ نخست گفتگویی بین سه دوست که در باب دوستی سخن می گویند و دومین متن شرح خوابی است که شخصی به نام اسکیپون دیده است. در متن اول، قالب دیالوگ به سیسرون اجازه می دهد تا دیدگاه های متفاوتی را در مورد دوستی و فضیلت ارائه دهد. لایلیوس به عنوان سخنران اصلی، افکار و تجربیات خود را با دوستانش فانیوس و اسکائولا به اشتراک می گذارد. این سبک مکالمه، ایده های فلسفی را برای خوانندگان قابل فهم‌تر و جذاب‌تر کرده است. کتاب دوستی واقعی را پیوند متقابل حسن نیت و محبت مبتنی بر فضیلت تعریف می کند و دوستی فقط می تواند بین مردان خوبی که ارزش ها و اصول مشترک دارند وجود داشته باشد. گفتگوکنندگان بر اهمیت فضیلت و منش اخلاقی در شکل گیری و حفظ دوستی ها تاکید دارد؛ دوستان واقعی یکدیگر را تشویق می کنند تا زندگی با فضیلت داشته باشند و در مواقع ضروری از یکدیگر حمایت کنند. صداقت، برابری و وفاداری از ویژگی‌های مهم دیگر هستند که ذیل این گفتگو مورد بحث قرار می گیرند. متن دوم، «رویای اسکیپون»، رویای اسکپیون را به که بازدید از معبد الهۀ سیبل رفته است را بازگو می‌کند. در رویا، پدربزرگش او را ملاقات می کند و او را به سفری در کیهان می برد. این تجربه رویایی به عنوان استعاره ای برای آرمان های فلسفی عدالت، نظم و هماهنگی جهان در نظر گرفته شده اند. یکی از موضوعات محوری «رویای اسکیپیون» جاودانگی روح است. پدربزرگ اسکیپون توضیح می دهد که روح نامیرا است و کسانی که زندگی با فضیلت دارند با قرار گرفتن در جایگاهی در میان ستارگان پاداش خواهند گرفت. این چشم انداز از زندگی پس از مرگ به عنوان امری الهام بخش برای داشتن یک زندگی عادلانه و با فضیلت عمل می کند.