کتاب کرونا فریب قرن

تفسیر ساده اثر داونینگ کروگر به این صورت است که واکنش سیستم عصبی انسان به دانستن موضوعات جدید از یک الگوی دردناک پیروی می کند، به این شکل که نخست با دانش و مهارت بسیار اندک و ناچیز دچار غرور و اعتماد به نفس کاذب و یا همان توهم دانایی می شود (بیشتر مردم جهان در این مرحله هستند). طبق نمودار داونینگ کروگر درصد تعصب و پافشاری بر عقاید در توهم دانش بسیار بیشتر از خود دانش است. در مرحلۀ دوم با دانستن و تمرین بیشتر در آن موضوع، اعتماد به نفس و توهم دانایی وی کاهش یافته و خود را در اقیانوسی از اطلاعات و مسائل پیچیده می یابد که سبب می شود بپذیرد آنقدرها هم دانا و توانا نیست و فقط وهم آگاهی داشته است. (فروتنی فاضلانه که شاخصه بسیاری از دانشمندان است نشانه ورود به این مرحله است). در مرحلۀ سوم پس از زحمات بسیار در تفکر و تحقیق و پژوهش، این بار به صورت حقیقی به دانش و توانایی می رسد، اما این بار با وجود دانش واقعی و تخصص حقیقی اعتماد به نفس و غرور وی ”نصف“ زمانی ست که توهم دانش داشته است؛ لذا کمتر تعصب و جمود از خود نشان می دهد و دائما آمادۀ انعطاف و پذیرش یافته های جدید می باشد. مثلا اگر به وی گفته شود رهبر یا قهرمان اساطیری او موجودی موهوم و خیالی بوده است، این گزاره را به عنوان یک دادۀ جدید وارد محفوظات خود کرده و در معرض راستی آزمایی قرار می دهد، نه اینکه بلافاصله راوی را هدف گلوله قرار دهد و همین نقطه محل تفاوت سرنوشت ساز دانش حقیقی و توهم دانش می باشد که دانش و دانشمند با کسی سر جنگ ندارد، آنچه منجر به منازعه و تعصب و صف آرایی می شود همان توهم دانش است. دانش واقعی تجلی گاه انعطاف و شاید ”خداحافظی با تمام چیزی که می پنداشتیم درست بوده است در چند دقیقه“ است، اما بشر برای توهم دانش دست به اسلحه و سرنیزه می برد (که این حالت بسیار نادرتر از دو حالت فوق می باشد)