طنز هنری است که نبود تناسب در عرصه های مختلف اجتماعی را، که در ظاهر متناسب به نظر می رسند، نشان می دهد و این خود مایۀ خنده می شود. هنر طنزپردازی، کشف و بیان هنرمندانه و زیبایی شناختی نبود تناسب در این «متناسبات» است. در ادبیات، طنز به نوع خاصی از آثار منظوم یا منثور ادبی گفته می شود که اشتباهات یا جنبه های نامطلوب رفتار بشری، فسادهای اجتماعی و سیاسی یا حتی تفکرات فلسفی را به شیوه ای خنده دار به چالش می کشد.
به کار بردن کلمۀ طنز برای انتقادی که به صورت خنده آور و مضحک بیان شود در فارسی معاصر سابقۀ بسیار طولانی ندارد. هر چند طنز به تاریخ بیهقی و دیگر آثار قدیم زبان فارسی به کار رفته، استعمال وسیعی به معنای satire اروپایی نداشته است. در زبان های فارسی، عربی و ترکی کلمه واحدی که دقیقا این معنی را در هر سه زبان دربرگیرد وجود نداشته است.
در ادبیات کلاسیک فارسی، طنز در میان آثار نویسندگان دوره های مختلف به شکل های گوناگون وجود داشته است که در صدر این افراد، عبید زاکانی، پدر هنر طنز در ادبیات فارسی قرار دارد. اما نثر و طنز معاصر با مقالات علی اکبرخان دهخدا آغاز شده است؛ مقالاتی که در روزنامه «صوراسرفیل» با مدیریت جهانگیرخان صوراسرافیل با عنوان «چرند و پرند» منتشر شد.
تألیف این کتاب در واقع پاسخی است به نیازی بسیار اساسی در جامعه ما و آن تبیین طنز به روش علمی است. مخاطبان این کتاب؛ داستان نویسان طنز، طنز پردازها در همه سطوح، نویسندگان طنز در روزنامه ها و مجلات و از همه مهم تر، فلیم نامه نویسان طنز و هنرمندان استندآپ کمدی هستند.
کتاب طنز پردازی به زبان ساده
سروش
محسن سلیمانی
