کتاب «خاطرات مستر همفر» کتابچۀ خاطراتی است که ظاهرا از آن یک مامور جاسوسی بریتانیایی در قرن هجدهم است. این کتاب مدعی است که ترویج جنبش وهابی، به عنوان توطئه بریتانیا، برای تضعیف و تجزیه جهان اسلام بوده است. این کتاب اولین بار در اواخر قرن نوزدهم به زبان ترکی منتشر شد و سپس به زبان های مختلف ترجمه شد. قابل ذکر است که اعتبار و صحت این خاطرات مورد تأیید قرار نگرفته است و البته علیرغم اعتبار مشکوک آن، این کتاب تأثیر قابل توجهی داشته است، به ویژه در خاورمیانه، که از آن برای تقویت احساسات ضد غربی استفاده شده است. موضوع اصلی کتاب، توطئه ادعایی بریتانیا برای بی ثبات کردن جهان اسلام است. همفر، جاسوس فرضی بریتانیا، مأموریت خود را نفوذ به امپراتوری عثمانی و ایجاد اختلاف بین مسلمانان توصیف می کند. این روایت حاکی از آن است که دولت بریتانیا هزاران عامل مانند همفر را برای رسیدن به این هدف به کار گرفته است. بر اساس این متن، همفر با محمد بن عبدالوهاب، بنیانگذار جنبش وهابی، دوست شد و از او استفاده کرد تا ورژنی سخت گیرانه از اسلام را ترویج کند که باعث تفرقه و تضعیف جامعه مسلمانان شود. همفر راهبردهای مختلفی را توصیف می کند که برای ترویج فساد اخلاقی میان مسلمانان و تضعیف وحدت آنها استفاده کرده است، از جمله ترویج مصرف مشروبات الکلی، تشویق به زنا، و گسترش بدعت ها در اعمال اسلامی. از این کتاب برای ترویج آنگلوفوبیا و احساسات ضد وهابی استفاده شده است. این کتاب همچنین انگلیسی ها را افرادی حیله گر و فریبکار نشان می دهد که مایلند برای رسیدن به اهداف امپریالیستی خود هرکاری انجام دهند. این روایت همچنین وهابیت را امری منفی نشان می دهد و آن را یک انحراف تحمیلی خارجی از اسلام واقعی معرفی می کند. محققان و مورخان به دلیل عدم صحت تاریخی کتاب، انتقادات زیادی به آن وارد کرده اند، آن را جعلی توصیف کرده اند و با دیگر متون ساختگی بدنام مانند «پروتکل های بزرگان صهیون» مقایسه کرده اند. با وجود این انتقادات، برخی از این کتاب همچنان به عنوان مدرکی بر توطئه های غرب علیه اسلام یاد می کنند.
کتاب خاطرات مستر همفر
