کتاب دکتر سوکراتس

کتاب «دکتر سوکراتس» نوشته‌ی اندرو داونی، زندگی‌نامه‌ای جامع، تأثیرگذار و چندلایه از یکی از خاص‌ترین چهره‌های تاریخ فوتبال است: سوکراتس برازیلیرو سامپایو دی سوزا ویرا دی اولیویرا، یا همان سقراط معروف، کاپیتان کاریزماتیک تیم ملی برزیل در جام‌های جهانی ۱۹۸۲ و ۱۹۸۶. این کتاب فقط درباره مهارت‌های تکنیکی یا سبک بازی چشم‌نواز او در مستطیل سبز نیست، بلکه تصویری وسیع‌تر از انسانی را به تصویر می‌کشد که هم پزشک بود، هم فیلسوف، هم فعال اجتماعی، و هم صدای اعتراض در دوران تاریک برزیل.
سوکراتس با قامت بلند، بازی‌ای خونسرد و نگاهی نافذ، به‌راحتی در زمین فوتبال دل هواداران را می‌برد. حرکت‌های خاص، پاس‌های پشت‌پا و درک استراتژیک بازی، او را به یکی از نمادهای نسل طلایی فوتبال برزیل تبدیل کرد. اما فراتر از زمین، چهره‌ای داشت متفاوت با اکثر فوتبالیست‌ها: پزشکی که به‌ندرت در تمرینات شرکت می‌کرد، در عین حال سیگار می‌کشید، نوشیدنی مصرف می‌کرد و با همه‌ی این‌ها یکی از نخبه‌ترین‌های میدان باقی ماند.
آنچه سوکراتس را جاودانه کرد، صرفا توانایی‌اش در گل‌زنی یا کاپیتانی نبود، بلکه حضور فعالش در مسائل اجتماعی و سیاسی کشورش بود. در دوره‌ای که دیکتاتوری نظامی بر برزیل سایه انداخته بود، او از جایگاه خود استفاده کرد و در باشگاه کورینتیانس، جنبش دموکراسی‌ای را پایه‌گذاری کرد که در آن بازیکنان، کارکنان و حتی هواداران در تصمیم‌گیری‌های باشگاه سهیم بودند. این اقدام جسورانه، پیام روشن و صریحی بود در حمایت از آزادی، عدالت و مشارکت مردمی.
اندرو داونی با بهره‌گیری از منابع دست‌اول، مصاحبه با نزدیکان سقراط، هم‌تیمی‌ها و خانواده‌اش، پرتره‌ای زنده و بدون سانسور از این چهره‌ی چندبعدی ارائه می‌دهد. او هم از افتخارات و محبوبیت‌ها می‌نویسد، هم از ضعف‌ها، اشتباهات و چالش‌هایی مانند اعتیاد به الکل که در نهایت سوکراتس را به مرگی زودهنگام رساند. اما حتی در شکست‌ها، سوکراتس همچنان انسانی بود که با فلسفه‌ورزی، صداقت و جسارتش الهام‌بخش باقی ماند.
این کتاب فراتر از یک زندگی‌نامه فوتبالی‌ است؛ اثری عمیق، اندیشمندانه و انسانی درباره کسی است که زمین فوتبال را به سکوی اعتراض، گفت‌وگو و فلسفه بدل کرد. «دکتر سوکراتس» برای هر کسی که به فوتبال، تاریخ معاصر، سیاست یا داستان‌های انسانی علاقه دارد، خواندنی و تأمل‌برانگیز خواهد بود. داستان مردی که نه‌تنها بازی را تغییر داد، بلکه نگاهی نو به قدرت، مسئولیت و زندگی بخشید.