کتاب پروسلوگیون

کتاب «پروسلوگیون» نوشته‌ی قدیس آنسلم، فیلسوف و الهی‌دان دوران قرون وسطی است که یکی از مهم‌ترین آثار در حوزۀ تاریخ فلسفه و الهیات به حساب می‌آید که عمدتا به‌دلیل ارائۀ استدلال هستی‌شناختی برای اثبات وجود خدا در بین اهل فلسفه و الهیات شناخته‌شده است. این کتاب که نامش به لاتین است و به معنای «گفتمان» است، یک مراقبه‌ی دعایی است که در آن آنسلم مستقیما خدا را مورد خطاب قرار می‌دهد و با او سخن می‌گوید. قدیس آنسلم در حدود سال 1033میلادی در آئوستا، که اکنون بخشی از شمال‌غربی ایتالیا است، به دنیا آمد. او در صومعه‌ی «بک» در نرماندی الهیات را آموزش دید و بعدا راهب آنجا شد. قدرت فکری و معنوی او باعث شد تا در سال 1093میلادی اسقف اعظم کانتربری شود. دوران تصدی آنسلم به‌عنوان اسقف اعظم، با تلاش او برای حفظ استقلال کلیسا از حاکمان سکولار شناخته می‌شود که اغلب او را در تضاد با سلطنت‌طلبی قرار می‌داد.
هستۀ اصلی کتاب «پروسلوگیون» در فصل‌های دو و سه یافت می‌شود، جایی که آنسلم استدلال هستی‌شناختی معروف خود را ارائه می‌کند. این برهان بیان می‌کند که خدا به‌عنوان چیزی است که چیزی بزرگتر از آن نمی‌توان تصور کرد، باید در واقعیت وجود داشته باشد زیرا وجود در واقعیت بزرگتر از وجود در ذهن است. استدلال آنسلم در طول قرن‌ها مورد بحث، نقد و دفاع قرار گرفته است و همچنان یکی از موضوعات محوری در فلسفه دین است. به لحاظ ساختاری، کتاب مشتمل بر یک پیشگفتار و 26 فصل است. هر فصل ادامۀ فصل قبل است و در نتیجه، کل کتاب یک استدلال منسجم را صورت‌بندی می‌کند که از وجود خدا به صفات او رفته و پله‌پله آن ها را اثبات می‌نماید. آنسلم مفاهیمی مانند قدرت مطلق خداوند، عدالت، رحمت و مشکل شر را بررسی می‌کند. به‌طور کلی می‌توان گفت که این کتاب باور عمیق آنسلم را به این موضوع نشان می‌دهد که ایمان و عقل متقابل نیستند، بلکه می‌توانند با هم برای درک حقایق الهی مورد استفاده قرار گیرند. کتاب «پروسلوگین» در طول تاریخ بر فلاسفۀ زیادی تأثیر گذاشته است و برای دانشجویان حوزۀ فلسفه و الهیات، کتابی ضروری برای خواندن محسوب می‌گردد.