کتاب آه استانبول

پیشینۀ نویسندگی رضا فرخ‌فال به دهۀ چهل و جنگ اصفهان برمی‌گردد. او در اواخر دهۀ چهل چند داستان کوتاه در جنگ اصفهان چاپ کرد؛ و علاوه بر داستان کوتاه، مقالات و ترجمه‌هایی هم دارد. «آه استانبول» مجموعه داستانی است که در دهۀ شصت برای اولین بار چاپ شد و یکی از آثار مهم و تاثیرگذار این دهه است که همچنان خوانده و نقد می‌شود.
«آه استانبول» متشکل از هشت داستان کوتاه است. در هر یک از این داستان‌ها ماجراها، آدم‌ها و مکان‌های مختلفی تصویر شده است. در نظر اول شاید نتوان هیچ ارتباطی بین این داستان‌ها به لحاظ مضمونی پیدا کرد اما همۀ این داستان‌ها در واقع وضعیتی را روایت می‌کنند. همین وضعیت مشترک، این هشت داستان را به هم پیوند می‌دهد. وضعیتی بحرانی که شخصیت‌ها در دل آن گرفتار شده‌اند؛ بحران نهفته در زمان و جغرافیایی مشخص، و نیز وضعیتی که شخصیت‌های داستان هیچ‌گونه نقشی در بوجود آمدن آن ندارند و توانایی تغییر آن را نیز.
روایت داستان‌های «آه استانبول» به‌گونه‌ای است که هیچ‌کدام از داستان‌ها به شکل مستقیم به حوادث تاریخی و سیاسی اشاره نمی‌کند. در برخی داستان‌ها انگار هیچ اتفاقی نمی‌افتد جز ماجرایی که روایت را می‌سازد. «برجی برای خاموشی»، «همه از یک خون» و «کوهنوردان» از جملۀ این داستان‌ها هستند. در داستان «برجی برای خاموشی» نه جغرافیای داستان معلوم است و نه زمان داستان.
در داستان «آه استانبول» که نام مجموعه نیز از آن گرفته شده است، جغرافیای داستان، حکایت از ویرانی و وحشت دارد. داستان روایت عشق‌های فروخورده است، وضعیتی که در آن جایی برای خیال‌پردازی نیست، حتی در خیال هم نمی‌شود، این عشق‌ها را سامان داد. در داستان‌های این مجموعه، مکان نقشی مهم و اساسی دارد و بخشی از بار داستان را بر دوش می‌کشد. گویی مکان، شخصیتی داستانی است.
تنهایی یکی دیگر از مضمون‌های این مجموعه است در داستان «همه از یک خون» ما شاهد زوال تدریجی یک خانواده هستیم. هر کدام از اعضای خانواده به گونه‌ای نابود شده‌اند و دختر خانواده با یادآوری گذشته خانواده‌اش، داستان را روایت می‌کند. در داستان «باران‌های عیش ما» نیز زوال تدریجی یک آدم را می‌بینیم. مردی تنها در وضعیتی است که نابودی‌اش حتمی است اما خودش از این امر آگاه نیست. «گردش‌های عصر» روایت گم شدن عموی راوی است. عموی او یک روز بعد از گردش‌های هر روزه‌اش به خانه باز نمی‌گردد.
داستان‌های«آه استانبول» به شکل ظریف و هنرمندانه‌ای پرداخت شده‌اند، این مجموعه یکی از مجموعه داستان‌های خواندنی ادبیات ایران است.