کتاب ملوک خمسه

هاکوپ ملیک-هاکوپیان با نام ادبی رافی (زاده ۵ سپتامبر ۱۸۳۵ - درگذشته ۲۵ آوریل ۱۸۸۸) رمان‌نویس و داستانسرای بزرگ ارمنی است. رافی را پدر رمان تاریخی ارمنی دانسته‌اند. در منابعی که به گویش ارمنی باختری نوشته می‌شوند نام او را گاه به‌صورت هاگوپ هاگوپیان هم می‌نویسند. شکوفایی نویسندگی او در تفلیس بود و در آنجا به مکتب نویسندگی مجلهٔ «مْشاک» پیوست. معروفترین رمان رافی، «خِنت» (به معنی ابله) نام دارد که به انگلیسی نیز ترجمه شده‌است. رافی تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش فرا گرفت و سپس برای ادامهٔ تحصیل، رهسپار شهر تفلیس شد. در ابتدا، در «مدرسهٔ خصوصی کاراپت بلاخیانتسی» و سپس، در «کالج روسی»، ادامهٔ تحصیل داد. در سال ۱۸۵۶م (۱۲۳۵خ) به رافی خبر رسید که اوضاع مالی خانوادهاش به شدت رو به وخامت است و او باید برای ادارهٔ امور خانواده به روستای محل تولدش بازگردد. به این ترتیب، رافی، نویسندهٔ بزرگ آینده، با تمام علاقه و آرزو، موفق به کسب تحصیلات عالی نشد.