کتاب سال نهم هجرت

ویکتور ماری هوگو (1855 – 1802) بی تردید بزرگترین ادیب قرن نوزدهم فرانسه است. آثار بزرگ او در حوزة شعر، داستان و نمایشنامه چنان استوار و ماندگارند که نامش را برای همیشه در تاریخ ادبیات جهان جاودانه می کنند. در کشور ما ایران به دلیل شاهکار پرآوازة هوگو، یعنی کتاب بینوایان تقریبا هیچ کتاب خوان ایرانی نیست کهنام او را نشنیده باشد. امّا شاید کمتر کسی اطّلاع داشته باشد که این ادیب بزرگ، شعری در وصف پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد (ص) با عنوان «سال نهم هجرت» سروده باشد؛ و این شاید خلأیی بزرگ در شناخت ویکتور هوگو باشد.
واقعیت آن است که هوگو تاریخ و فرهنگ اسلام را بخوبی می شناخته است. ریزه کاری های او در سرایش شعرسال نهم هجرت، حاکی از آن است که وی مطالعة دقیقی در باب زندگی پیامبر اکرم (ص) داشته است. فی المثل هنگامی که می سراید «هنوز در محاسن سیاهش بیست تار موی سفید نبود» بخوبی به روایاتی اشاره می کند که گفته اند پیامبر اکرم (ص) پیش از وفات 14 تار موی سپید در محاسن خود داشتند.
لحن ستایش آمیز و زاویة دید هوگو در بیان واپسین روزهای حیات پیامبر اکرم (ص) حاکی از احترام فراوانی است که او برای شخص پیامبر و رسالت الهی اش قائل بوده است.
نکته دیگر که برارزش و اهمیت سرودة حاضر می افزاید، آنکه هوگو مسیح (ع) را مقدمة آمدن پیامبر (ص) می داند آنجا که از زبان حضرت رسول (ص) می گوید: «مسیح مقدمة من بود، چون سپیده دمان که بشارت آفتاب را با خود دارد.»