کتاب نفثه المصدور

"نفثة المصدور" یک کتاب به زبان فارسی است که توسط شهاب‌الدین زیدری نسوی، منشی سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه نوشته شده است. این کتاب دربرگیرنده شرح مصائبی است که در حمله مغول به او روی آمد. نثر این کتاب نمونه‌ای از برتری در نثر فنی در سدهٔ هفتم هجری قمری محسوب می‌شود.

موضوع اصلی این کتاب تاریخ ایران در دوره حمله مغول و فروپاشی حکومت خوارزمشاهیان است. نویسنده علاوه بر شرح تاریخی این دوره، به بیان احساسات خود دربارهٔ مخدوم جلال‌الدین خوارزمشاه نیز پرداخته است.

شهاب‌الدین محمد نسوی، در سال ۶۲۱ ق مأموریتی از جانب والی نسا (در خراسان) به دربار سلطان جلال‌الدین فرستاده شد و تا سال ۶۲۸ ق، که در آن زمان جلال‌الدین درگذشت، در خدمت او بود. سپس در سال ۶۲۹ ق در میافارقین اقامت کرد و "نفثة المصدور" را در آنجا نوشت.

نام کتاب از دو عبارتی اقتباس شده است که در خود کتاب آمده‌اند: "از نفثه المصدوری که مهجوری بدان راحتی تواند یافت چاره نیست." و "بیا تا به سر نفثه المصدور خویش باز شویم که این مصیبت نه از آن قبیل است که ببکاء و عویل در مدت طویل حق آن توان گزارد."

اگرچه از این دو عبارت معلوم نمی‌شود که نفثه المصدور اسم دقیق این کتاب باشد، اما با توجه به اینکه معنای مجازی آن به شکایت از روزگار و شرح وقایع ناگوار وارده بر شخص و در واقع درددل است، نفثه المصدور نام مناسبی است که با موضوع کتاب هم ارتباط دارد.