کتاب مختصر مفید (7) - جامعه شناسی

پس از اختراع اولین موتور بخار تجاری در اواسط قرن هجدهم و به دنبال آن، آغاز انقلاب صنعتی، جهان یکباره با تغییرات عظیمی روبه‌رو شد. با رشد فعالیت‌های صنعتی و تجاری، تعداد صنعتگران کارخانه‌های تولیدی به‌طور چشمگیری افزایش یافت. در راستای با این تحولات اقتصادی، ساختار و مناسبات اجتماعی جوامع اروپایی نیز به‌طور غیرقابل‌انکاری دگرگون شد. به‌عنوان‌مثال، عده کثیری از ساکنان روستانشین دست به مهاجرت به‌سوی شهرها زدند و به این دلیل جمعیت شهری نسبت به گذشته به شکل قابل‌توجهی افزایش یافت. این امر و بسیاری از عوامل دیگر باعث پدید آمدن شکل جدیدی از روابط و همینطور نهادها و ساختارهای جدید در جوامع آن زمان شدند که امکان مطالعه و بررسی آن‌ها با استفاده دانش موجود در آن زمان ممکن نبود و در نتیجه، نیاز به پیدایش علمی نو، مناسب برای کاوش در شرایط آن روزگار و متناسب با سرعت روبه‌ رشد آن پیشرفت در آن، دوران به‌شدت احساس می‌شد. پس از مدتی، با نیت برآورده‌کردن این نیاز، آگوست کنت، متفکر فرانسوی، علمی را به نام جامعه‌شناسی (با عنوان اولیه فیزیک اجتماعی) بنیان نهاد و پس از مدتی هم‌وطن او، امیل دورکیم، آن را به‌عنوان یک‌ رشته علمی در دانشگاه تأسیس نمود. امروزه از رشته جامعه‌شناسی در تمام دانشگاه‌های مطرح جهان به‌عنوان یک‌ رشته علمی معتبر و قابل‌ استناد یاد می‌شود. ماهیت جامعه‌شناسی، وجه تفاوت آن با سایر علوم، پیش‌فرض‌های اولیه آن و روش‌های مورد استفاده در این علم، بخشی از بنیادی‌ترین مسائل جامعه‌شناسی را تشکیل داده و برای تمامی علاقه‌مندان به این رشته ضروری است که بتوانند پاسخ‌های درخوری برای آن‌ها بیابند. کتاب «جامعه‌شناسی» اثر استیو بروس‌ و ترجمه بهرنگ صدیقی، یکی از منابع بسیار مناسب برای نیل به این هدف است. در این کتاب، نویسنده می‌کوشد تا به بیان ماهیت متمایز جامعه‌شناسی نسبت به سایر علوم بپردازد. براین‌اساس در فصل اول از موقعیت جامعه‌شناسی و تبعات درنظرگرفتن آن به‌عنوان یکی از شاخه‌های علوم اجتماعی بحث می‌کند. سپس در سه فصل بعدی، برخی از مفروضات بنیادین جامعه‌شناسی را توضیح داده و مورد بررسی قرار می‌دهد و در نهایت، در فصل آخر به تبیین چیستی و چگونگی کار جامعه‌شناسی می‌پردازد. خواندن این اثر، به دلیل زبان ساده و محتوای جذابی که دارد، می‌تواند منبع مناسبی برای تمامی دوستداران رشته جامعه‌شناسی باشد.