کتاب شعر مدرن

در تاریخ بشری انقلاب ها چهرهٔ زمین را تغییر نمی دهند، آن ها چهرهٔ آدمی را عوض می کنند، یعنی آن نقشی که او در آن خود و جهان اطرافش را مشاهده می کند. زمین نیز صرفا از این تغییر تبعیت می کند. مغلطهٔ به راستی حزن انگیز تجربه گرایی آن است که این مکتب چیزی را به نام ساحل نجات معرفی می کند که خود همان اقیانوس، طوفان، امواج و غرقاب است، یعنی همان تجربهٔ آدمی از خود و جهان «عینی». تاریخ نوع بشر مدفن حقایق عینی بربادرفته و موزهٔ فاکت های ابطال ناپذیری است که همگی باطل شده اند، آن هم نه با کشفیات تجربی، بلکه با انتخاب های اسرارآمیز آدمی که هرازچندگاهی تصمیم می گیرد به شیوهٔ متفاوتی [جهان را] تجربه کند. همهٔ حقایق عینی بامعنا در لحظهٔ تولد و مرگ چیزی جز مهملات بی معنا نیستند. آن ها در شکل ادعای هولناک یک یاغی نابغه پا به عرصهٔ وجود گذارده، با غرابت یک دیوانهٔ خرافه پرست محو و نابود می شوند. تنها در فاصلهٔ بین این دو حد نهایی ذهن است که «حقیقت عینی» به راستی حقیقی، زنده و در مرکز همه چیز است. این حقیقت الهام بخش اعمال آدمیان است و به آن ها کمک می کند تا تصاویر ایمان را شکل ببخشند. بدین ترتیب «حقیقت عینی» به یک اندازه در توتم ها و تابوهای وحشیان، اهرام مصر، خدایگان و الهگان المپ، کیهان شناسی دانته و نظریهٔ جدید گسترش جهان حضور دارد. به راستی چه کسی می تواند از معبد دلف تا صومعهٔ بیزانسی، از آپولوی معبد یونانی تا مریم مقدس محراب کلیسای صومعه سفر کند، بی آنکه رویاهایش از پژواک های آن مغاک آکنده گردد، همان مغاکی که در سرتاسر اعصار حقیقت را از حقیقت و هیئت بشری را از هیئت بشری جدا می سازد.