«دفتر خاطرات آندری تارکوفسکی»، بازتابی عمیق از هنرمندیست که عمیقا در جهان فلسفه، انسانیت و هنر ریشه دوانده است. این دفتر خاطرات که تارکوفسکی از سال 1970 تا زمان مرگش در سال 1986 آن را با جدیت حفظ کرد، دریچه‌ای به روح یکی از رازآلودترین فیلمسازان تاریخ سینما ارائه می‌گشاید.
نوشته‌های این دفتر طیف گسترده‌ای از موضوعات، از تفکرات شخصی و لحظات صمیمی خانوادگی گرفته تا تأمل‌هایی در مورد هنر و ادبیات را در‌بر می‌گیرد. اندیشه‌های تارکوفسکی درباره‌ی شخصیت‌های ادبی تأثیرگذار مانند داستایوفسکی، تولستوی، هرمان هسه و توماس مان عمق درگیری فکری او را با پرسش‌های وجودی که در فیلم‌هایش نیز خود را نشان می‌دهد، آشکار می‌سازد.
با این‌حال دفتر خاطرات تارکوفسکی فقط مجموعه‌ای از یادداشت‌های شخصی نیست، بلکه داستانی از زندگی درونی اوست که با تارهای بینش هنری او تنیده شده است. نوشته‌های او اغلب شاعرانه هستند و گواهی بر اعتقاد تارکوفسکی به پیوستگی هنر و زندگی است، جایی که هر یک به دیگری منعکس می‌شود و تأثیر می‌گذارد. تارکوفسکی در خاطراتش فرازونشیب‌های زندگی هنریش را به‌عنوان یک فیلمساز نیز شرح داده است. او تجربیات خود را از چالش‌هایی که در صنعت فیلم شوروی با آن روبه‌رو بود، روند خلق برخی از خیره‌کننده‌ترین و غنی‌ترین فیلم‌های بصری و در‌نهایت تبعید خودخواسته‌اش به غرب را با خوانندگان به اشتراک می‌گذارد. این نوشته‌ها هم سوابقی تاریخی محسوب می‌شوند و هم آغشته به غنای احساسی مردی هستند که برای هنرش فداکاری زیادی کرده است. او همچنین از دغدغه‌هایی راجع‌به وضعیت جامعه و آیندۀ هنر سخن می‌گوید. با این اوصاف، «دفتر خاطرات» تارکوفسکی یک سند غنی است که نگاهی بی‌نظیر به ذهن یک هنرمند را ارائه می‌دهد که از امور شخصی فراتر رفته و تلاشی جهان‌شمول برای جست‌وجوی معنا در زندگی و هنر تبدیل می‌شود. این کتاب می‌تواند مورد توجه گسترۀ عظیمی از مخاطبان سینما، فلسفه، ادبیات و هنر به‌طور کلی قرار بگیرد.
کتاب دفتر خاطرات آندری تارکوفسکی
افراز
آندری تارکوفسکی
