کتاب زبان و آگاهی

چامسکی زبان را ذاتی ذهن انسان می داند و حتی برای قواعد زبان «ماهیت روان شناختی» قائل است، تا جایی که انسان را ذاتا «جانوری نحوی» می داند. گرچه در نظریه ی او به بعضی از ابعاد بسیار مهم زبان و ذهن انسان - از جمله به مساله ی خلاقیت و بی کرانگی زبان توجه شده - ولی در نظریه ی زبان شناسی او به مساله ی چگونگی یادگیری و مبانی عصب شناختی زبان به طوری که با شواهد تجربی و روند «تکوین فردی» و «تکوین نوعی» سازگاری داشته باشد، توجه نشده و بیشتر به یک نظام زبانی ماشینی و صوری می ماند تا یک نظام شناختی - فرهنگی و انسانی. اما لیکاف برای زبان ماهیتی نورونی قائل است که در طول رشد یاد گرفته می شود و در مغز لانه گیری می کند و دارای مبانی حسی - حرکتی بوده و از همین رو در دیدگاه او زبان در شکل گیری شناخت و آگاهی نقش اساسی دارد. از همین روست که برای او انسان « جانوری فلسفی» است تا «جانوری نحوی». جانوری که کنجکاو است - جانوری فلسفی که شعر می گوید و پرسش می کند و به سرنوشت خود می اندیشد و می تواند در دگرگون کردن آن نقش داشته باشد. به تعبیر ادلمن انسان با زبان می تواند از اطلاعات یاد گرفته شده فراتر رود و حال را به گذشته و آینده پیوند دهد.

ادلمن در نظریه ی خود چکیده ی آگاهی انسان را حاصل سه دسته خصوصیت می داند: خصوصیت های همگانی، خصوصیت های اطلاعی و خصوصیت های ذهنی. وی این سه دسته خصوصیت آگاهی را حاصل دو نوع انتخاب نورونی می داند. یکی انتخاب های نورونی مبتنی بر رشد و دیگری انتخاب های مبتنی بر تجربه های فردی.