مردان و زنان، پیر و جوان، سواره و پیاده، در مسیری که آن روزها غمبارترین مسیر دنیا بود، جاری بودند، که تنها دارایی خودشان را از میان همه آنچه که داشتند، نجات دهند، دارایی که در مورد بسیاری از آنان حتی خودشان نبود که کسانی بودند که در کنارش مثل خودش، سر در خود داشتند. آنهایی هم که التماس جایی در کنار سرنشینان غمزده ماشین های عبوری داشتند، نترسیده بودند که همانند همه سال های عمرشان، از جمع تبعیت می کردند و چون می دیدند دیگران برای گذر از شهر تعجیل دارند، آنها هم چنین می خواستند؛ اما غمزده هم بودند، آنقدر که همین طور که می رفتند، نگاهی به شهر در آتش نشسته خود در پشت سر می انداختند و به دودی که بسیار با آتش و دود آشنای آن ها فرق داشت، می نگریستند. نگاهی با ناباوری و درد، دردی به اندازه درد پاها و پشتشان؛ پاهایشان از سی - چهل کیلومتر پیاده روی تا دوراهی شادگان ورم کرده و چهره شان از اشک خیس و پشتشان از درجات تجربه نشد غم یکی دو روزه خمیده شده بود.
پرسش