کتاب مهرداد

«مهرداد»، تراژدی کلاسیک فرانسوی نوشته ژان راسین، برای اولین بار در سال 1673 به روی صحنه رفت. این نمایشنامه در روزهای پایانی سلطنت مهرداد ششم، پادشاه پونتوس و یکی از بزرگترین دشمنان امپراتوری روم، روایت می‌شود. «مهرداد» علاوه بر بررسی تنش‌های عاشقانه و خیانت‌های خانوادگی، به جاه‌طلبی‌ها و چالش‌های سیاسی پرداخته و در نهایت به فروپاشی یک پادشاهی در برابر نیروی غالب روم می‌پردازد. با کاوش در لایه‌های پیچیده احساسات انسانی و مبارزات سیاسی، این اثر از مهم‌ترین تراژدی‌های راسین است.
ماجرا در کاخ مهرداد در جریان است، جایی که پادشاه پس از شکست از رومیان به کاخ بازمی‌گردد. پسرانش، فارنیس و زیفارس، در غیاب او مسئولیت را بر عهده گرفته‌اند و هر دو عاشق مونیمه هستند، زنی که مهرداد قصد داشت با او ازدواج کند. برادران به اشتباه باور دارند که مهرداد در جنگ کشته شده و هر دو به دنبال تصاحب قلب مونیمه هستند. بازگشت غیرمنتظره مهرداد، احساس خیانت و شک را در او تقویت می‌کند. او متوجه می‌شود که پسرانش و مونیمه به او وفادار نیستند و رقابت میان آن‌ها تهدیدی برای کنترل او بر پادشاهی و خانواده‌اش به شمار می‌رود. مهرداد تلاش می‌کند تا از طریق دسیسه و دستکاری سیاسی، جایگاه خود را در هر دو عرصه عشقی و سیاسی تثبیت کند. در نهایت، نمایشنامه به اوج خود می‌رسد، جایی که مهرداد باید با خیانت‌های آشکار، عشق واقعی مونیمه به زیفارس و حمله قریب‌الوقوع روم مواجه شود. نمایش با درگیری‌های داخلی و خارجی، شخصیت‌ها را به سمت سرنوشتی اجتناب‌ناپذیر سوق می‌دهد. «مهرداد» به شدت بر تضاد میان وظیفه سیاسی و تمایلات شخصی تمرکز دارد. راسین شخصیت‌های خود را بین عشق و تعهدات سیاسی قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که چگونه میل به قدرت می‌تواند روابط انسانی را قربانی کند. میتریداتس، به عنوان پادشاهی که به هر قیمتی به دنبال حفظ قدرت است، نماد این تضاد است. موضوع خیانت نیز در سراسر نمایشنامه برجسته است. خیانت‌های پسران به پدر و مونیمه به میتریدات، داستان را به جلو می‌برد و به عمق روان‌شناسی شخصیت‌ها افزوده است. تنش میان اعتماد و فریب، پیچیدگی‌های روابط انسانی و تصمیمات سیاسی را برجسته می‌کند. سرنوشت، یکی دیگر از مضامین اصلی تراژدی کلاسیک، نیز در «مهرداد» حضوری پررنگ دارد. شخصیت‌ها آگاهانه با سقوط قریب‌الوقوع خود مواجه‌اند و نمی‌توانند از نیروهایی که سرنوشتشان را رقم می‌زنند، فرار کنند. چه تهدید امپراتوری روم باشد، چه نقص‌های شخصیتی خودشان، همگی در نهایت به سمت تقدیری اجتناب‌ناپذیر سوق داده می‌شوند.
«مهرداد» تراژدی پیچیده‌ای است که به درگیری‌های میان قدرت، عشق و وظیفه می‌پردازد. راسین با ترسیم زندگی مهرداد به عنوان پادشاهی که میان جاه‌طلبی‌های سیاسی و خیانت‌های شخصی گرفتار شده است، مضامین جاودانه‌ای از جاه‌طلبی و سرنوشت را در کنار هم می‌نشاند. این نمایشنامه، با عمق روان‌شناختی شخصیت‌ها و زبان شاعرانه‌اش، یکی از آثار برجسته راسین و نمونه‌ای قوی از تراژدی‌های کلاسیک است.