کتاب «راهنمای ارواح» شبهه رمانی در هیئت خودزندگینامه است به قلم «آملی نوتوم» که نخستینبار در سال 2023 منتشر شد. خانم آملی نوتوم یکی از نویسندگان به نام و معاصر بلژیکی است که سبک زندگی و نویسندگی متفاوتش باعث جذابیت دوچندان او در بین مخاطبان شده است.
باتوم در این اثر با بهرهگیری از راوی اولشخص زن، به تمام سالهای کودکی و نوجوانی خود اشاره میکند و مهمترین وقایعی را که از سر گذرانده با لحنی صمیمی و اعتراف گونه در اختیار مخاطب قرار میدهد. نویسنده از همان ابتدا موضوع خود را روشن میکند و نام اثر خود را «راهنمای ارواح» میگذارد. اما این نام به چه معنا است؟
راهنمای مردگان یا راهنمای ارواح موجودی اساطیری - افسانهای است که در بیشتر فرهنگهای زنده تعریف دارد. این فرشته وظیفهاش تحویل روح مردگان، و هدایت آنها به عوالم دیگر است. راوی از ابتدای کودکی با دیدن پرندگان به این موجودات میاندیشد و بهنوعی با موضوع مرگ درگیر است. شهرها و کشورهای مختلفی که نوتوم به واسطهی شغل پدرش زندگی در آنها را تجربه کرده است، هرکدام محل زیست گونهای خاص از پرندگاناند و این پرندگان تصورات خاصی در ذهن نوتوم ایجاد کردهاند. چیستی مرگ و وسوسهی شناخت آن موضوعی است که بهنوعی تمام کودکی و نوجوانی راوی را تحتالشعاع قرار داده است. در ادامه راوی به نویسندگی علاقهمند میشود و شروع به نوشتن میکند. نکتهی جالبی که نوتوم اینجا باظرافت هرچهتمامتر به آن پرداخته است وجه اشتراکی است که امر نوشتن با مرگ دارد.
شاید در نگاه اول نتوان چندان ارتباطی بین این دو امر پیدا کرد؛ اما نویسنده نشان میدهد که نویسندگان میتوانند بهنوعی تجسم راهنمایان روح در جهان باشند. همانطور که یک راهنمای روح، روح را دریافت میکند و تا جهانهای دیگر اسکورت میکند، نویسنده نیز کلمات مادی و دنیایی را در اختیار میگیرد و به جهانی دیگر که همان جهان درونی خود است راهنمایی میکند. از این منظر این جهان درونی نویسنده است که همانند جهان پس از مرگ ابدی و ناشناخته است و قابلیت بررسی و پرداخت زیادی دارد.
رمان «راهنمای ارواح» که مروری ظریف بر گذشتهی خانم آملی نوتوم است، در اصل چگونگی نویسنده شدن و چرایی نویسنده شدن را توضیح میدهد. نوتوم با بهرهگیری از اساطیر و تمثیلات متنوع چگونگی این امر را به زیبایی هرچهتمامتر نشان داده است.
خانم آملی نوتوم هر سال چند رمان مینویسد؛ ولی تنها یکی از آنها را منتشر میکند. این امر نشان از ذهن خلاق و پرکار این نویسندهی خوشذوق بلژیکی دارد. رمان عطش از این نویسنده یکی از سه نامزد نهایی جایزه گنکور 2019 بوده است و رمان اولین خون در سال 2021 جایزهی روندو را برای آملی نوتوم به ارمغان آورد.
کتاب راهنمای ارواح