کتاب ساختارهای اجتماعی

از زمان اختراع ماشین بخار و شروع انقلاب صنعتی تا به امروز، دانشمندان متفکرین بسیاری به فهم معضلات دنیای مدرن و ارائه راه‌حلی برای آن‌ها کمر همت بسته‌اند. این اندیشمندان با انجام پژوهش‌های موشکافانه و بررسی دقیق پدیده‌های پیرامونشان، دست به تبیین دنیای اطراف خود زده و با این کار، کیفیت زندگی افراد جامعه را بهبود بخشیده‌اند. در صدر فهرست این اشخاص بزرگ و ارزشمند، نام ماکس وبر، اندیشمند آلمانی به چشم می‌خورد. وبر در سال ۱۸۶۴ زاده شد و در سال ۱۹۲۰ دیده از جهان فروبست. او هم فیلسوف است و هم جامعه‌شناس و هم اقتصاددان و می‌توان او را در زمره بزرگانی چون آگوست کنت، کارل مارکس و امیل دورکیم، از پدران جامعه‌شناسی دانست. ماکس وبر در کتاب «ساختارهای اجتماعی» که با ترجمه مرتضی ثاقب‌فر در ایران منتشر شده است، این ساختارها را در سه محور تحولات جامعه روستایی آلمان بر اثر نظام سرمایه‌داری، جایگاه اشراف و نخبگان آلمانی و نقش آنان در مناسبات قدرت و اجتماعی در جامعه آلمان می‌پردازد و در ادامه با موردتوجه قراردادن هندوستان، به بررسی ساختارهای اجتماعی آن دیار پرداخته و تحولات مربوط به جایگاه برهمن‌ها در آیین هندو و کاست‌ها (طبقات اجتماعی) را مورد کنکاش قرار داده است. در بخش بعدی کتاب به نقش ادیبان چینی بر ساختارهای اجتماعی و سیاسی آن کشور پرداخته می‌شود. اینکه آنان در نظام سیاسی آن دوران، مانند برهمنان در هند، مفسران و مظاهر قطعی وحدت فرهنگ ملی تلقی می‌شده‌اند و نحوه آموزش (اصول کنفوسیوس)، گزینش افراد، سلسله‌مراتب ادبا و جایگاه مخالفان سیاسی آن‌ها در ادامه تبیین شده است. در انتها به تعریف سوسیالیسم و تحولات اجتماعی مربوط به آن پرداخته می‌شود و سیاست‌های اقتصادی و منافع ملی در آلمان پادشاهی مورد نقد قرار می‌گیرد. مطالعه این کتاب، هم به سبب اهمیت رویکرد نظری و روش مورداستفاده از آن، و هم از جهت نثر روان و ترجمه درخشانش، بسیار مفید و تجربه‌ای ثمربخش و فراموش‌نشدنی را برای تمامی دوستداران و دانشجویان علوم‌انسانی به ارمغان خواهد آورد.