ویکتور هوگو در «مقدمه ی کرامول؛ نکاتی در باب درام رمانتیک» که آن را در دوران جوانی بر نمایشنامه کرامول نوشته است، چند اندیشه اساسی را از جهات گوناگون مطرح می کند. او در این مقدمه، ابتدا تحول ادبیات را با توجه به تحول تاریخ مد نظر قرار می دهد و سپس به مسائل حساس دوران مدرن (قرن نوزدهم) می پردازد و گروتسک را به عنوان عنصری جدید قلمداد می کند که وارد عرصه هنر شده است. از دیدگاه هوگو، گروتسک و والا دو جنبه اساسی درام اند، شعر غنایی و شعر حماسی مشخصه دو عصر گذشته بوده و درام، فرم ادبی دوران مدرن است.
مجموعه آرایی که هوگو در این مقدمه می آورد به عنوان بیانیه جنبش رمانتیک در ادبیات و تئاتر شهرت یافته و اهمیت خاصی پیدا کرده است. او در این مقدمه چند باور اساسی را از جهات گوناگون مورد بحث قرار می دهد. ابتدا تحول ادبیات را با توجه به تحول تاریخ در نظر می گیرد و سپس با مرور سه دوره تمدن انسانی، یعنی دوران ابتدایی، دوران باستان و دوران مدرن به مسائل حساس دوران مدرن یعنی قرن نوزدهم می پردازد.
کتاب مقدمه ی کرامول
حکمت
ویکتور هوگو
