کتاب «انسان تک ساحتی: مطالعاتی در ایدئولوژی جامعه‌ی پیشرفته‌ی صنعتی» اثر هربرت مارکوزه که در سال 1964 منتشر شد، یکی از مهم ترین آثار در نظریه انتقادی و فلسفه سیاسی مدرن به حساب می آید. مارکوزه، یکی از اعضای برجسته مکتب فرانکفورت، جامعه صنعتی پیشرفته غرب را مورد انتقاد قرار می دهد و بیان می کند که این جامعه نوعی کنترل اجتماعی ایجاد می کند که تفکر انتقادی و آزادی واقعی را خفه می کند. مارکوزه استدلال می کند که جامعه صنعتی پیشرفته شیوه ای «تک ساحتی» از تفکر و زندگی ایجاد می کند. این جامعه افراد را در سیستم موجود تولید و مصرف ادغام می کند و نیازهای کاذب در افراد را از طریق رسانه های جمعی، تبلیغات و مدیریت صنعتی ایجاد می کند. این نیازها برای رفاه انسان ضروری نیستند، بلکه در خدمت حفظ وضعیت موجود عمل می کنند. با ارضای این نیازهای کاذب، سیستم انطباق افراد را با خود تضمین می کند و پتانسیل تغییرات انقلابی و دگرگونی های بنیادین را کاهش می دهد. مارکوزه پس از نقد نیازهای کاذب ایجاد شده توسط سیستم سرمایه داری، آسایش و راحتی ارائه شده توسط فناوری مدرن که «طبقۀ مرفه» را ایجاد می کند نقد می کند و بیان می کند که این فناوری ها، استثمار و سرکوب در زیر پردۀ زیبای خود محجوب می کنند. ثروت طبقۀ مرفه منجر به خلق جمعیتی از خود راضی می شود که کمتر احتمال دارد سیستم را زیر سوال ببرند یا در برابر آن مقاومت کنند. پس از این، مارکوزه غلبه تفکر پوزیتیویستی را نقد می کند که بر داده های تجربی و روش های علمی تاکید می کند و در عین حال تفکر انتقادی را نادیده می گیرد. این رویکرد، به بیان مارکوزه، منجر به ایجاد یک فرهنگ همگن می شود که در آن ایده های مخالف و اندیشۀ انتقادی به حاشیه رانده می شوند. پس از این، او با بیان مطالبی دربارۀ نقش هنر و فرهنگ در یک جامعۀ صنعتی به نقد مارکسیسم و ایدۀ حکومت پرولتاریای آن می پردازد. مارکوزه استدلال می کند که دیدگاه مارکسیستی سنتی که طبقه کارگر را به عنوان نیروی انقلابی اصلی معرفی می کرد، منسوخ شده است. در جامعه صنعتی پیشرفتۀ کنونی، طبقه کارگر از طریق دستمزدهای بالاتر و کالاهای مصرفی در سیستم ادغام می شود و نتیجتا قوۀ انقلابی آنها از بین می رود. در پایان، این کتاب در همان زمان انتشار، به متنی کلیدی برای جنبش های چپ نو و جنبش های دانشجویی دهه 1960 تبدیل شد و کماکان نیز تأثیرات مختلفی در گفتمان فلسفۀ سیاسی می گذارد.
کتاب انسان تک ساحتی
امیرکبیر
هربرت مارکوزه
اندیشه احسان
