ادبیات جنوب سرفصلی جذاب در ادبیات داستانی ایران است که با بهرهگیری از عناصر اصیل روایت، زاویهی بکری را برای بررسی دغدغههای شخصی و جمعی مردم مورد در اختیار مخاطب قرار میدهد.
«زیر سایهی کنار» یکی از رمانهای اصیل جنوبی است که رنگ و بوی ادبیات آن منطقه را بهخوبی منتقل میکند. شاید بومی بودن «مسعود محسنپور» بهعنوان نویسندهی اثر، کمک زیادی در خلق فضا و داستانی باورپذیر کرده باشد و مهاجرت و دوری او از ایران این فرصت را در اختیارش قرار داده باشد که با نگاهی از دور زیستهی خود را در بافت و تاروپود داستان قرار دهد. استفاده از عبارات و اصطلاحات خاص جنوب (شوشتر)، اسامی محلی خاص و توصیفات دقیق از آدابورسوم و شکل و شمایل منطقه باعث شده این رمان در کنار جذابیت و سرگرمکنندگی، آیینهای از مردم و فرهنگ آن منطقه در اختیار مخاطب قرار دهد که این ویژگی یکی از مهمترین خصوصیات داستانهای ماندگار است.
نویسنده از همان بخش اول که عنوان داستان است، مخاطب را با فضای داستان آشنا میکند. کنار، درختی بومی جنوب است و عنوان داستان «زیر سایهی کنار» مخاطب را وارد این فضا میکند.
داستان این رمان متشکل از روایتها و خردهروایتهای ده شخصیت است که هر یک از نگاه خود به ماجرا نظر میکنند. دید نسبتا کاملی که از این تکنیک برای مخاطب حاصل میشود یکی از مزیتهای این رمان است که جانبدارانه و یکطرفه به داستان نگاه نکرده است.
ماجرای اصلی داستان زندگی زنی است که از سنین خردسالی به یک مرد میانسال شوهر میکند و این ازدواج او را از زادگاهش دور میکند. ماجرای زن و چهار فرزندش و شهر شوشتر است که چارچوب اصلی داستان را شکل داده است.
بخشبندی رمان به فواصل بسیار کوتاه و با سرفصلهایی چون: گلنار، صحرا، شهر، قحطی، محمدعلی، زهرا، تنهای، محسن و... خوانش را برای مخاطب بسیار آسان کرده است بهطوریکه در چشم بر همزدنی فصلهای پایانی سر میرسند و مخاطب لذت همسفری با شخصیتها و دیدگاههایشان را بهخوبی درک میکند.
مواجه با محرومیتها و گاها تبعیضها موضوعی است که بهدفعات در ادبیات جنوب مطرح شده است و گویی حرف دل مردم اصیل و صبور آن منطقه است. بحث مهاجرت و بیگانگی نیز موضوعی است که علاوه بر موضوعات ذکر شده در این اثر مورد کنکاش قرار میگیرد و از زوایای مختلف بررسی میشود.
مسعود محسنپور که خود اهل شوشتر است، امروز در کانادا زندگی میکند و موضوع غربت و مهاجرت را بهخوبی درک کرده و برای مخاطب روایت میکند.
کتاب زیر سایه کنار