با تعصب به شاهنامه نگاه نکنم، به صورت مجموعه ی افتخارآمیزی که مطلقا ایرانی و پاک و منزه از هرگونه تأثیر فرهنگی دیگری است. بیایم با این حقیقت نگاه کنم که ما چه قدر عاقلانه توانسته ایم فرهنگ های متعدد را هضم کنیم در اینجا.
من بیایم ببینم اجزاء این ها از کجا آمده و در کجا سابقه ی فرهنگی این امر وجود دارد و در واقع به این نتیجه برسم که چه میزان از فرهنگ ما آریایی است، چه میزان بومی آسیای غربی است، ما در فرهنگمان مدیون چه کسانی هستیم؟
این شاهنامه که یک اثر درخشان جهانی است، مجموعه ی چه عناصر کهن فرهنگی ابتدایی است که هی با هم جمع شده، جمع شده مثل یک پیاز لایه های متعدد و فراوان پیدا کرده تا شده شاهنامه.
کتاب ما و جهان اساطیری گفتوگوی هوشنگ گلشیری با مهرداد بهار است. واقعاً چه میشود اگر اسطورهشناسی شناختهشده به دیدار قصهنویسی برجسته برود؟ چه میشود کسی که از واقعیات افسانه میسازد با فردی که افسانهها را میکاود و رابطهشان را با دنیای امروز بررسی میکند، ساعتها گپ بزنند؟ هوشنگ گلشیری، قصهنویس برجسته، میزبان مهرداد بهار، اسطورهشناس شناختهشده و فرزند ملکالشعرای بهار است. آنها در چندین ساعتی که روبهروی یکدیگر نشستهاند، از «ما»ی تاریخی سخن گفتهاند. کار بهار که بنیانگذار اسطورهشناسی در ایران است، نشان دادن حیطه، سازوکار و تحلیل جهان اسطورهای است تا به صورت مقدس، آسمانی و قطعی به چنین جهانی ایمان نیاوریم و عاقلانه بیندیشیم. گلشیری نیز که با هدف تلمذ با او گفتوگو میکند، در بسیاری مواقع با پافشاری، بهار را وامیدارد تا بگوید در عمق کار چه میخواسته انجام دهد. این «ما» که بهار و گلشیری در این اثر از آن میگویند، فرهنگی است و بسیار وسیعتر از آنچه به گردن میآویزند یا تبلیغ میکنند و بهار به الحاح بارها میگوید که در اصل اغلب مربوط به حوزهی فرهنگی آسیای غربی است که طی اعصار پاییده و مسخ شده تا به ما برسد. کتاب ما و جهان اساطیری در یازده فصل تدوین شده و نگرش مهرداد بهار را به مقولهی اسطوره و اسطورهباوری به دست میدهد. گلشیری در میانهی متن بحث را با هوشمندی از اسطوره در عصر باستان به تاریخ معاصر هدایت میکند تا تاریخ عقلستیز این ملک را بکاود.
مهرداد بهار روشنفکر به معنای واقعی بود . من فکر میکنم که هر ایرانی باید این کتاب رو بخونه تا اونو بشناسه و کتابهای دیگشو بخونه تا با اساطیر و فرهنگ ایران آشنا بشه.شناختن فرهنگ ایران برای ایرانیان راهی برای شناختن خوده.
بیشتر دیدگاههای بهار تو کتابها و مصاحبهها و مقالههای دیگهش اومده و اینجا بیشتر مرور میشه. گلشیری هم خیلی حرفی نداره بزنه تو این زمینهها و بیشتر شنونده است و سعی میکنه پرسشهای خوبی بپرسه و به گفتگو جهت بده.
گفتگویی جذاب و خواندنی، با دیدگاه هایی جدید