کتاب حق و مصلحت (2)

به گفته ی مارتین گلدینگ«اصطلاحات مربوط به حقوق (rights) آن چنان در گفتمان اخلاقی و سیاسی روزمره ی ما نفوذ کرده که گویی برای ما غیر قابل تصور است که گفتمان مزبور بدون این اصطلاحات هرگز بتواند به حیات خود ادامه دهد.» هم چنین نمی توان انکار کرد که زبان حق و مفاهیم رایج در سیاست و حقوق مدرن نقشی اساسی در مباحث و برنامه های متفکران و برنامه ریزان جامعه ی ما ایفا می کند... به هر روی، اکنون که میهمانانی چون حق، قانون ،آزادی های سیاسی مدنی،عدالت اجتماعی ، مصلحت و امثالهم، به معنای مدرن، جایی در سرزمین فکری ما باز کرده‍اند، لازم است در حدتوان از سوی متفکران و نویسندگان مورد بحث و مداقة کافی قرار گیرند. روشنی و عمق نظری می تواند پایه ای باشد برای کاستن از اقدامات متضادی که تحت نام آزادی یا مصلحت انجام و دنبال می شوند. مطالب مندرج در این کتاب مجموعه ای است از مقالات که به نحوی از انحاء با هم مرتبطند و...
از نخستین چاپ اول حق و مصلحت شانزده سال می‌گذرد، حال آن‌که مضامین اصلی این کتاب همچنان موضوعات رایج و مهم نظری در حیات فردی و جمعی آدمیان، به‌ویژه ما ایرانیان، هستند.
جامعه‌ی معاصر ایرانی از لحاظ دارابودن نهادهای مدنی، نظام‌های عقلانی تمشیت امور اجتماعی، صنعت، تجارت، بانکداری، آموزش و حتی زیرساخت‌های علوم جدید، هنوز به سطح جوامع نسبتا پیشرفته‌ی عالم نرسیده، اما گفتمان حقوقی، سیاسی و اجتماعی رایج در آن پر از مفاهیم مطرح در آن جوامع است. حقوق فردی و مصالح جمعی از این نوع مفاهیم‌اند. روشنی، عمق و پیچیدگی نظری می‌تواند بنیادی باشد برای کاستن اقدامات عملی متضادی که زیر نام حق‌های فردی و منافع جمعی انجام و پی‌گیری می‌شوند. مطالبی که در این کتاب آمده‌اند پرسش‌هایی نظری پیرامون «حق» و «مصلحت» و نیز «ارزش»، به‌منزله‌ی اساس دو قلمرو یادشده، را مطرح و بررسی می‌کنند.
امیدوارم و به آینده‌ای چشم دوخته‌ام که نسل نظریه‌پرداز حقوقی، در قلمرو عام «نظریه‌ی ارزش» و به موازات پردازش نظری «امر سیاسی»، به شکل‌دهی به فهم و نظریه‌ی مستقل حقوقی نائل می‌آید.