از جمله متونی که در آن مهم ترین مسائل هستی شناسی، انسان شناسی و شناخت شناسی با مبانی حکمی و عرفانی به شیوه ای بدیع مطرح گردیده، شرح رباعیات فلسفی و عرفانی علامه «محقق جلال الدین دوانی» از حکمای قرن نهم و دهم از پایه گذران حوزۀ فلسفی و کلامی شیراز است. وی در اثر یاد شده، مهم ترین مسائل فلسفی، عرفانی و کلامی را که پیوسته مورد بحث متفکران اسلامی بوده، در قالب 51 رباعی آورده است و پس از توضیح آن به شرح و نقد آراء و افکار مربوط به موضوع پرداخته و در نقد آرای متفکران و عرفا قضاوت کرده است. از جمله در نقد نظریۀ خاتم ولایت مطلقه ابن عربی، ضمن تکریم از مقام شامخ محی الدین در عرفان، تشویش کلام او را در باب خاتمیت ولایت مطلقه آشکار می سازد و به نقد آن می پردازد. اثر حاضر به شرح و تصحیح رباعیات فلسفی و عرفانی علامه دوانی بر اساس این نسخه اختصاص یافته است: نسخۀ متعلق به کتابخانۀ خصوصی حاج میرزا ابوالحسن کتابی در اصفهان که برای کتابخانۀ دانشگاه تهران فیلمبرداری شده است؛ نسخۀ مجموعۀ 511 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی؛ و نسخۀ متعلق به کتابخانۀ آستان قدس رضوی با شماره 2054.
کتاب شرح رباعیات فلسفی و عرفانی علامه دوانی
هرمس
مهدی دهباشی
