کتاب رساله و شرح آینده یک خیال

زندگی طولانی در فرهنگی خاص، و تلاش برای کشف ریشه های آن و مسیر رشدی که طی کرده، گاه این وسوسه را به جان آدمی می اندازد برای لحظه ای هر چند کوتاه متفاوت بنگرد و بپرسد سرنوشت این تمدن به کجا می انجامد و قرار است چه دگردیسی هایی را از سر بگذراند. با وجود این، خیلی زود ملتفت می شود چندین عامل بیرونی از ارزش چنین کند و کاوی می کاهد.

بنابراین، هر کس بخواهد به وسوسه ی گمانه زنی درباره ی آینده ی محتمل فرهنگ ما مجالی دهد، باید از این دشواری ها به خود نهیب بزند و بداند هر نوع پیشگویی درباره آینده، شکی به همراه دارد. از این رو، تا حد امکان و پیش از عهده ی هر کار سترگی، خوش دارم نقبی عجولانه بزنم و بی هیچ درنگی و به محض تعیین جایگاه آن در ریختار کلی امور، ردپای خرد حوزه ای را واکاوی کنم که توجهم به آن جلب شده است.

من میان فرهنگ و تمدن تمایز می گذارم و معتقدم فرهنگ، همه ی آن شأن و قربی است که آدمی را از شأن حیوانی بالاتر برده و به تمایز حیات او از حیوانات دیگر منتهی شده است. این تمایز به گمان ما در نگاه ناظر دو جنبه را پدیدار می کند؛ فرهنگ از سویی همه ی شناخت و توانشی است که آدمی برای مهار نیروهای طبیعت و برآوردن نیازهای خود به دست آورده و از دیگر سو همه ی قواعدی است که برای تعدیل مناسبات آدمیان با یکدیگر و به ویژه تقسیم منابع موجود ضروری است.