کتاب دفتری از داستان گنجی

یاسوناری کاواباتا هنگام دریافت جایزۀ نوبل ادبیات در سال ۱۹۶۸، در سخنرانی اش «داستان گنجی» را مرتفع ترین قلۀ ادبیات ژاپن دانست که حتی در حال حاضر هم هیچ اثر داستانی را یارای برابری با آن نیست.

«داستان گنجی» را که بیش از هزار سال پیش و به قلم نویسنده ای زن با نام موراساکی شیکیبو خلق شد گاهی اولین رمان جهان، گاهی نخستین رمان مدرن جهان، گاهی اولین رمان عاشقانۀ جهان و گاهی اولین رمان روانشناختی جهان نامیده اند و در این باره هنوز بین محققین بحث هایی در جریان است، اما هیچ شکی وجود ندارد که این داستان در ادامۀ «خر طلایی» اثر آپولیوس و «ساتیریکون» اثر پترونیوس، قدیمی ترین رمان بعد از جهان باستان است.

در رابطه با این کتاب و نیز نویسندۀ آن، در دایره المعارف ادبی کاسل متعلق به کشور بریتانیا و در قسمت مربوط به کلمه رمان –Novel– این طور نوشته شده است:

«در دوره ای دور از انتظار و از کشوری ناشناخته –ژاپن-، حدود سال هزار میلادی شاهکاری بی نقص خلق شد. بانو موراساکی در میان رمان نویسان، روانکاوتر از زیگموند فروید و برابر با مارسل پروست و به عقیدۀ بسیاری حتی برتر از او است. او مسلما سرآمدتر و مستعدتر از جورج مردیس و دیوید هربرت لاورنس است.»

داستان گنجی از پنجاه و چهار دفتر تشکیل شده و هرچند در نسخه های خطی متفاوت، تعداد دفترهای آن متفاوت است، اما به طور میانگین از بیش از یک ملیون لغت تشکیل شده و حدود هشتصد بیت شعر از نوع واکا یا شعر ژاپنی هم در آن به کار رفته است. عنوان دفترهای این مجموعه برگرفته از نام شخصیت ها یا لغات بکار رفته در اشعار است.

با اینکه از ترجمۀ «داستان گنجی» به سایر زبان ها بیش از صد سال می گذرد، متأسفانه به جز کتاب پژوهش ادبیات تطبیقی «داستان گنجی و شاهنامه» تألیف خانم کازوکو کوساکابه هیچ اثر دیگری در رابطه با این شاهکار جاویدان ادبیات ژاپنی به زبان فارسی وجود ندارد.

کتاب حاضر اگرچه یک دفتر از پنجاه و چهار دفتر داستان گنجی است، اما همان طور که داستان رستم و سهراب می تواند مستقل از شاهنامه بیان شود، «یوگائو» نیز می تواند داستانی مستقل باشد، با این همه خلاصۀ سه دفتر قبلی نیز آورده شده است. ترجمۀ کتاب حاضر بر اساس آخرین ترجمۀ بانو یوسانو آکیکو از «داستان گنجی» انجام شده است.