کتاب مترجمان هزار و یک شب / مدینه ی فاضله ی مردی خسته

کتاب «مترجمان هزار و یک شب»، نوشته‌ی خورخه لوئیس بورخس است و در انتهای کتاب، نقدی از جین فرانکو با نام «مدینه‌ی فاضله‌ی مردی خسته» آمده است.
کتاب «مترجمان هزار و یک شب / مدینه‌ی فاضله‌ی مردی خسته»، مجموع چند نوشته از خورخه لوئیس بورخس با عناوین «اسیر»، «داستان: مترجمان هزار و یک شب»، «درباره‌ی کیش پرستش کتاب‌ها» و «فرقه‌ی ققنوس» است.
برخی از این عناوین در ظاهر مقاله و جستار هستند اما نوشته‌های بورخس درهم‌تنیده‌اند و خواننده هیچگاه متوجه نمی‌شود با متن تاریخی طرف است، با داستان یا با جستار و مقاله. بعد از این نوشته‌ها، مقاله‌ای از جین فرانکو با عنوان «مدینه‌ی فاضله‌ی مردی خسته» که درمورد بورخس است در این کتاب آمده.
در بخشی از کتاب «مترجمان هزار و یک شب / مدینه‌ی فاضله‌ی مردی خسته» آمده: «برتون افسانه‌ای، برتون مترجم هزار و یک شب است. گاه فکر می‌کنم تفاوت اصلی میان شعر و نثر به انتظارات متفاوت خوانندگان مربوط است. شعر شدت و حدتی می‌طلبد که در نثر تحمل نمی‌شود؛ درمورد کار برتون نیز همین موضوع پیش‌آمده است: ترجمه‌ی او اعتبار و حیثیتی به بار آورده که هیچ عربی‌شناس دیگری را یارای رقابت با آن نیست. جاذبه‌های امر ممنوع، به‌راستی متعلق به اوست. این ترجمه فقط یک‌بار چاپ شد، آن‌هم در هزار نسخه برای هزار مشترک کلوب برتون؛ با این تعهد الزامی قانونی که دیگر تجدید چاپ نخواهد شد (تجدید چاپ آن را لئونارد سی. اسمیترز انجام داد که «بعضی از قطعات را که نشانه‌ی کمال بی‌سلیقگی است و حذف آن مایه تأسف کسی نخواهد شد» حذف کرده است. منتخبی که بنت سرف منتشر کرد و مدعی شد چیزی را خلاصه نکرده، از همین متن پیراسته انتخاب شده بود). هرچند مبالغه‌آمیز است، اما به‌نظرم خواندن هزار و یک شب با ترجمه‌ی سر ریچارد برتون، به همان اندازه‌ی خواندن آن در «ترجمه‌ای لفظ‌به‌لفظ و ساده با یادداشت‌های توضیحی» به قلم سندباد بحری، باورنکردنی است.